Alimlər 100 milyon il sabit qalan atom saatı hazırlayırlar
Maraqlı 01 May 2025, 15:16
2878
Amerikalı alimlər zamanın ölçülməsində dəqiqliyin zirvəsini təmsil edən yeni atom saatını təqdim ediblər. Milli Standartlar və Texnologiya İnstitutu (NIST) tərəfindən hazırlanmış NIST-F4 adlı saat 100 milyon il ərzində yalnız bir saniyəlik səhv göstərir.
CityPost.az xəbər verir ki, Kolorado ştatında bir laboratoriyada hazırlanmış NIST-F4, ikincisini təyin edən fundamental istinadlardan biri olmağa namizəddir.
Bu aydan etibarən institut saatı ilkin tezlik standartı kimi qeydiyyatdan keçmək üçün Beynəlxalq Çəkilər və Ölçülər Bürosuna (BIPM) təqdim edib.
Atom vibrasiyası ilə işləyən saat
Adi mexaniki və ya rəqəmsal saatlardan fərqli olaraq, NIST-F4 sezium atomlarının təbii vibrasiyası əsasında vaxtı ölçür.
Bu atomlar lazer vasitəsilə mütləq sıfıra yaxın temperaturlara qədər soyudulur və sonra fontan kimi hərəkətlə yuxarıya doğru atılır.
Atomlar düşdükcə mikrodalğalı radiasiyadan keçir və onların enerji səviyyələri müəyyən tezlikdə dəyişir. Bu enerji keçidləri saatın “gənələrini” yaradır.
Bu gənələr saniyədə 9,192,631,770 dəfə baş verir.
İnternet, GPS və maliyyə sistemi bu saatlardan asılıdır
NIST Zaman və Tezlik Bölməsinin rəhbəri Liz Donlinin sözlərinə görə, belə atom saatları təkcə saatları deyil, həm də çoxmilyardlıq maliyyə əməliyyatlarından tutmuş GPS peyklərinə qədər bir çox kritik sistemləri tənzimləyir.
"Hər gün milyardlarla dəfə istifadə olunan vaxt siqnalları elektron əməliyyatların dəqiq vaxt nişanları üçün çox vacibdir" ,-deyə Donley bildirib.
NIST-F4 ABŞ-ın rəsmi vaxt standartı olan UTC(NIST)-ni idarə edən sistemlərdən biri kimi xidmət edəcək. O, həmçinin qlobal vaxt standartı olan Koordinasiya edilmiş Universal Saat (UTC) sisteminə töhfə verəcək.
İş illəri
Yeni nəsil saat 1990-cı illərdə hazırlanmış NIST-F1-in davamçısıdır. Lakin 2016-cı ildə bir hərəkətdən sonra köhnə saatın performansı pisləşəndə elm adamları cihazın ürəyini təşkil edən mikrodalğalı boşluğunu sıfırdan bərpa etmək qərarına gəldilər.
Hazırlanmış sistem insan saçının beşdə biri qədər dəqiqliklə ölçmə apara bilir.
Fizik Vladislav Gerginov deyir: "Fəvvarə saatını qiymətləndirmək çox yavaş bir prosesdir, çünki demək olar ki, səhvə yer yoxdur".
Yeni saat hazırda NIST-F3 ilə sinxron işləyir. Bu yolla ən azı bir fəvvarə saatı həmişə aktiv saxlanılır.
NIST rəsmiləri vurğulayırlar ki, NIST-F4-ün uğuru ilə ABŞ tezlik standartlarında qlobal liderliyini möhkəmləndirib.
Yeganə
Ən son xəbərləri bizim Facebook kanalımızda izləyin
Ən son xəbərləri bizim Instagram kanalımızda izləyin
540 qramlıq uşaq doğuldu - FOTO
Türkiyədə doğulan uşaq çəkisinə görə təəccüb doğurub.CityPost.az xəbər verir ki, doğulan uşağın çəkisi 540 qram olub.Uşağın boyu 30 sm olub.İzmirdə dünyaya gələn uşaq 28 həftəlik doğulub. 114 gün inkubatorda qalan körpə sağ qalıb.Miri
14 Avqust 2025, 14:30
Azərbaycanda ilk ali təhsilli həkim qadın - Sona xanım Vəlixanın HƏYATI
(19 iyun 1883– 4 aprel 1982) — göz həkimi, əməkdar elm xadimi, professor, Azərbaycan Tibb İnstitutunun kafedra müdiri, Azərbaycan ET Oftalmologiya İnstitutunun elmi işlər üzrə direktor müavini, Azərbaycan Oftalmoloqlar Cəmiyyətinin sədri.İlk oftalmoloq qadın (1933), İlk Tibb elmləri doktoru elmi dərəcəsinə layiq olan ilk azərbaycanlı qadını olmuşdur. Elmi işinin dərinliyinin və dəyərinin təsdiqi 1931-ci ildə “Endoftalmitin patoloji anatomiyasına dair” məqaləsi Nobel Komitəsinin diqqətini özünə cəlb edib və onun Nobel mükafatına namizədliyi qeydiyyata alınıb. İkinci dünya müharibəsinin başlanması səbəbindən onun elmi işi müvəffəqiyyət qazanmayıb. Qırmızı ulduz ordeni, Tibb əlaçısı döş nişanı, eləcə də 2 medalla təltif olunmuşdur. İbrahim Rəhimovun qızıdır.Sona xanım Vəlixan...
07 Avqust 2025, 10:42
"WhatsApp"da yeni funksiya
"WhatsApp"ın Android üçün beta versiyasında "Qonaq söhbətləri" adlı funksiya aşkar edilib ki, bu da messencer istifadəçilərinə qeydiyyatdan keçməyən şəxslərlə mesaj mübadiləsi aparmağa imkan verəcək. CityPost.az xəbər verir ki, Bu barədə WABetaInfo portalı məlumat yayıb.Belə ki, yeni çat yaratarkən istifadəçi telefon nömrəsini göstərmədən ünsiyyət variantını seçə biləcək. Tətbiq həmsöhbətə göndərilə bilən unikal bir keçid yaradacaq. Bunun üzərinə klikləməklə, alıcı artıq yaradılmış söhbətlə WhatsApp-ın veb versiyasını açacaq."Qonaq söhbətləri" çərçivəsində ünsiyyət vaxt məhdudiyyəti olmadan, lakin müəyyən funksional məhdudiyyətlərlə mümkündür: yalnız mətn yazışmaları mövcuddur. Media faylları, sənədlər, stikerlər və GIF animasiyalarının göndərilməsi dəstəklənmir. Eyni zamanda, bütün mesajlar adi söhbətlər kimi uç-to-end şifrələmə ilə qorunur.Qeyd...
05 Avqust 2025, 14:26
Xanımının göz yaşları Rəsulzadəni necə xilas etmişdi? -Tarixi FAKTLAR
Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin həyat yoldaşı Vanda Rozanska ilə bağlı maraqlı faktları təqdim edirik: Vanda Rozanska 23 iyun 1895-ci ildə Varşavada doğulub.Atasının adı Yan, anasının adı isə Anila idi.O,Varşava Universitetinin fransız filologiyası fakültəsini bitirib. Tələbəlik illərində inqilabi fəaliyyətlə məşğul olub və özünü "inqilabçı" adlandırıb, sosialist ideyalarına maraq göstərib və siyasi hərəkatda iştirak edib. Onun Polşanın görkəmli dövlət xadimi Yuzef Pilsudski ilə qohumluğu deyilsə də, təsdiqlənmir.Vanda Rozanska Parisdə Məhəmməd Əmin Rəsulzadə ilə tanış olur. Onların arasında dərin bir sevgi və hörmət yaranır. Onlar 3 may 1936-cı ildə Parisdə evlənir. Evləndikdən sonra Vanda xanımın adı Leyla olaraq dəyişdirilir. M.Ə. Rəsulzadə "Leyli və Məcnun" poemasından...
01 Avqust 2025, 14:08
Mamont dişi tapıldı
Rusiyada arxeoloqlar Nijni Novqorodun mərkəzində mamont dişi tapıblar. CityPost.az xəbər verir ki, bu barədə Nijni Novqorod vilayətinin qubernatoru Qleb Nikitin öz Telegram kanalında məlumat verib.Sözügedən kəşf Rojdestvenskaya küçəsi yaxınlığında yerləşən dərənin yamacında edilib. Arxeoloqlar qalıqları yerin müasir səthindən təxminən iki metr dərinlikdə aşkar ediblər. Bu kəşf Orta Volqada mamontların mövcudluğunu təsdiqləyir. Tədqiqatlar göstərir ki, bu heyvanlar orada uzun müddət yaşamış, lakin təxminən 11 min il əvvəl kəskin istiləşmə və bitki örtüyünün dəyişməsi səbəbindən yoxa çıxmağa başlamışlar.Bu, şəhərdə tapılan ilk belə artefakt deyil. Beləliklə, 1930-cu illərdə Nijni Novqorod Kremlinin ətəyinin yaxınlığında iki üst azı dişinin qorunduğu mamont kəlləsinin qalıqları tapıldı.Nigar...
01 Avqust 2025, 12:50
Görünməz təhlükə: Ekspert mağazadan gələn buzun əsas təhlükəsi haqqında danışır
Yayda bir çox insanlar yemək və içkilərini sərinləmək və onlara qeyri-adi dad vermək üçün onlara buz qatırlar, lakin bu, təhlükəli ola bilər. CityPost.az xəbər verir ki,Bbu barədə Life.ru saytına ROSBIOTECH Universitetinin Baytarlıq-sanitariya ekspertizası və bioloji təhlükəsizlik departamentinin rəhbəri Asiyat Abdullayeva məlumat verib.Limonadların, kokteyllərin və çayların sərin olması üçün onlara buz əlavə edilir. Tərəvəz və meyvə smoothies də tez-tez inqrediyentlərlə qarışdırılan əzilmiş buzla soyudulur. Digər tətbiq sahəsi məhsulların dondurulmasıdır. Məsələn, içkilərə ləzzət vermək üçün giləmeyvə, limon və ya nanə ilə buz kubları əlavə edilir. Bundan əlavə, buz soyuq şorba hazırlamaq üçün (məsələn, okroşka) və ya yeməklər üçün əsas kimi istifadə olunur."Bununla...
12 İyul 2025, 20:35
