ESA: Yer orbitində çoxlu kosmik tullantı toplanıb
Dünya 15 Aprel 2025, 15:55
3877
Avropa Kosmik Agentliyinin (ESA) dərc etdiyi 2025-ci il Kosmik Ətraf Mühit Hesabatı, Yer orbitindəki kosmik zibillərin miqdarının sürətlə artdığını ortaya qoyub.
CityPost.az xəbər verir ki, orbitdə işləməyən peyklərin sayı və qırılan hissələrin miqdarı aktiv peyklərin sayını xeyli üstələyib.
Kessler sindromu riskinin artması
ESA xəbərdarlıq edib ki, kosmik dağıntıların sıxlığının artması "Kessler sindromu" kimi tanınan toqquşmaların zəncirvari reaksiyasına yol aça bilər. Bu ssenaridə toqquşmalar nəticəsində yaranan yeni fraqmentlər digər obyektlərlə toqquşaraq daha çox dağıntı yaradır və proses öz-özünə qidalanmağa davam edir.
Alimlərin fikrincə, artıq yeni dağıntıların əmələ gəlməsinin qarşısını almaq kifayət deyil. Orbitdəki mövcud zibilləri aktiv şəkildə təmizləmək lazımdır. Çünki bu zəncir parçalanmaları uzun müddətdə bəzi orbitləri yararsız hala sala bilər.
130 milyondan çox kiçik fraqment aşkar edilib
ESA məlumatlarına görə, Yer orbitində diametri 10 santimetrdən böyük olan təxminən 54 min obyekt var. 1 ilə 10 santimetr arasında olan parçaların sayının təxminən 1,2 milyon olduğu təxmin edilir. Bundan əlavə, ölçüsü 1 millimetr ilə 1 santimetr arasında olan təxminən 130 milyon ədəd kosmik zibil yüksək sürətlə orbitdədir.
Bu fraqmentlər kiçik olsa da, Beynəlxalq Kosmik Stansiya və ya Hubble Kosmik Teleskopu kimi alətlərə ciddi ziyan vurmaq potensialına malikdir.
Toqquşmadan kənarda da parçalanma var
Qeyd edilir ki, kosmosdakı obyektlər təkcə toqquşma nəticəsində yox, həm də partlayışlar və ya uzun müddətli aşınma kimi amillərlə məhv olur. Təkcə 2024-cü ildə 11 planlaşdırılmamış parçalanma hadisəsi 2600-dən çox yeni zibil yaradıb.
Bu cür hadisələri idarə etmək mümkün olmadığından, yaranan parçaların orbiti tərk edərək atmosferdə yanacağına zəmanət verilmir.
Nəzarət olunan girişlərdə artım var
ESA 2024-cü ildə idarəli şəkildə orbitdən çıxarılan raket və peyklərin sayının əvvəlki illərə nisbətən artdığını və bu üsulun təsirli tullantıların idarə edilməsi vasitəsi olduğunu bildirir.
Agentliyin məlumatına görə, 2023-cü ildən əvvəlki standartlara görə, aşağı Yer orbitində olan raketlərin təxminən 90 faizi 25 il ərzində orbiti tərk edəcək. Qeyd olunub ki, ESA tərəfindən 2023-cü ildə qəbul edilmiş yeni, daha sərt beşillik standartla 80 faiz uyğunluq əldə edilib.
Qlobal əməkdaşlıq mütləqdir
Bu müsbət irəliləyişlərə baxmayaraq, ESA ekspertləri orbital zibillərin təmizlənməsi və gələcək risklərin azaldılması üçün qlobal əməkdaşlığın vacib olduğunu vurğulayırlar. Əks halda, bəşəriyyət üçün əvəzolunmaz olan orbital ərazilərdən istifadə təhlükə altına düşə bilər.
Yeganə
Ən son xəbərləri bizim Facebook kanalımızda izləyin
Ən son xəbərləri bizim Instagram kanalımızda izləyin
Gürcüstanda qəzaya uğrayan hərbi təyyarənin qara qutusu Türkiyəyə gətirilib
Noyabrın 11-də Gürcüstan ərazisində qəzaya uğrayan Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələrinə məxsus "C130" tipli hərbi nəqliyyat təyyarəsinin qara qutusu bu ölkəyə gətirilib.CityPost.az bu barədə "Yeni Şafak" qəzetinə istinadən xəbər verir."CNN Türk" telekanalı isə Gürcüstandan qara qutunu Türkiyəyə daşıyan təyyarənin artıq paytaxt Ankaraya eniş etdiyi məlumatını paylaşıb.Telekanal həmçinin qara qutunun oxunmasının hadisənin baş vermə səbəbini üzə çıxaracağını da qeyd edib.Xatırladaq ki, Gürcüstan ərazisində qəzaya uğrayan Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələrinə məxsus "C130" tipli hərbi nəqliyyat təyyarəsindəki hərbçilərin hamısı - 20 nəfər həlak olub, onlardan 19-nun cəsədi tapılıb....
12 Noyabr 2025, 23:23
Türkiyənin hərbi yük təyyarəsi Gürcüstanda qəzaya uğrayıb
Azərbaycandan qalxdığı bildirilən Türkiyənin C-130 hərbi yük təyyarəsi Gürcüstan ərazisində qəzaya uğrayıb.CityPost.az xəbər verir ki, bu barədə Türkiyə Milli Müdafiə Nazirliyi məlumat yayıb.Bildirilib ki, Azərbaycan və Gürcüstanın müvafiq strukturları ilə koordinasiyalı şəkildə axtarış-xilasetmə işlərinə başlanılıb.
11 Noyabr 2025, 16:46
Ərdoğan: Cənubi Qafqazda daimi sülh üçün bir imkan pəncərəsi açılıb
Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə təşəkkür edib.CityPost.az-ın məlumatına görə, Azərbaycandan qayıdarkən təyyarədə jurnalistlərə açıqlama verən Rəcəb Tayyib Ərdoğan səfər zamanı yüksək səviyyədə qarşılandığını bildirib.“Ziyarətimiz zamanı bizi hər zamankı kimi səmimi qonaqpərvərliyi ilə qarşılayan Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə və bizi ürəkdən qarşılayan qardaş Azərbaycan xalqına təşəkkürümü bildirirəm”, - deyə Rəcəb Tayyib Ərdoğan qeyd edib.Qarabağda davam edən quruculuq işlərindən məmnunluqla bəhs edən Türkiyə Prezidenti sülh prosesində Azərbaycanın səylərini yüksək qiymətləndirib, Cənubi Qafqazda daimi sülh və əmin-amanlıq üçün bir imkan pəncərəsi açıldığını vurğulayıb: “30 ildən artıq davam edən qeyri-sabitliyin ardından daimi sülh və əmin-amanlıq üçün bir imkan pəncərəsi açılıb....
09 Noyabr 2025, 15:28
Türkiyədə fabrikdə baş verən yanğında 6 nəfər ölüb
Türkiyədə fabrikdə baş verən yanğın nəticəsində 6 nəfər həlak olub.Hadisə Kocaelinin Dilovası rayonunda ətir fabrikində baş verib.Yanğın nəticəsində 6 nəfər ölüb, 1 nəfər yaralanıb. Həlak olanların fabrikin işçiləri olduğu bildirilir.Əraziyə yanğınsöndürən qruplar cəlb olunub.
08 Noyabr 2025, 11:52
Türkiyədə məşhur müğənnilər həbs olunub
Türkiyəli müğənni İrem Derici narkotikdən istifadəni təbliğ etməkdə ittiham olunur.CityPost.az xəbər verir ki, bu barədə Türkiyə KİV məlumat yayıb.Bildirilib ki, 38 yaşlı müğənni İstanbul Respublika Prokurorluğunun başlatdığı istintaq çərçivəsində jandarma qrupları tərəfindən Şişlidəki evində saxlanılıb.Onun vəkili Ayşegül Mermer müğənninin saxlanmasını təsdiqləyib.“İrem Dericinin ifadə verməsi üçün jandarma bölməsinə gedirik. Hələlik məsələ ilə bağlı rəsmi məlumat almamışıq. Proses aydınlaşdıqca ictimaiyyətə məlumat veriləcək”, - vəkil qeyd edib.***Son məlumata görə, İstanbulda narkotik istifadəsini təşviq etmək ittihamı ilə əməliyyat keçirilib.Əməliyyat çərçivəsində daha bir neçə tanınmışın saxlanıldığı bildirilir. Onların arasında Birce Akalay, Simge Sağın, Berrak Tüzünataç, Ceren Moray Orcan, Demet Evgar Babataş, Deren Talu, Derin Talu,...
08 Oktyabr 2025, 10:24
Paşinyan sülh sazişini onunla müzakirə etdi
Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan Nyu-Yorkda BMT Baş katibi Antonio Quterreşlə görüşüb.Bu barədə Ermənistan hökuməti məlumat yayıb.Məlumata görə, tərəflər görüşdə avqustun 8-də Vaşinqtonda Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh sazişinin paraflanmasının əhəmiyyətini vurğulayıb, bunun Cənubi Qafqazda sabitliyin təmin olunmasına və regional əməkdaşlığın inkişafına mühüm töhfə verəcəyinə əminliklərini ifadə ediblər.
28 Sentyabr 2025, 11:26
