ESA: Yer orbitində çoxlu kosmik tullantı toplanıb
Dünya 15 Aprel 2025, 15:55
2847
Avropa Kosmik Agentliyinin (ESA) dərc etdiyi 2025-ci il Kosmik Ətraf Mühit Hesabatı, Yer orbitindəki kosmik zibillərin miqdarının sürətlə artdığını ortaya qoyub.
CityPost.az xəbər verir ki, orbitdə işləməyən peyklərin sayı və qırılan hissələrin miqdarı aktiv peyklərin sayını xeyli üstələyib.
Kessler sindromu riskinin artması
ESA xəbərdarlıq edib ki, kosmik dağıntıların sıxlığının artması "Kessler sindromu" kimi tanınan toqquşmaların zəncirvari reaksiyasına yol aça bilər. Bu ssenaridə toqquşmalar nəticəsində yaranan yeni fraqmentlər digər obyektlərlə toqquşaraq daha çox dağıntı yaradır və proses öz-özünə qidalanmağa davam edir.
Alimlərin fikrincə, artıq yeni dağıntıların əmələ gəlməsinin qarşısını almaq kifayət deyil. Orbitdəki mövcud zibilləri aktiv şəkildə təmizləmək lazımdır. Çünki bu zəncir parçalanmaları uzun müddətdə bəzi orbitləri yararsız hala sala bilər.
130 milyondan çox kiçik fraqment aşkar edilib
ESA məlumatlarına görə, Yer orbitində diametri 10 santimetrdən böyük olan təxminən 54 min obyekt var. 1 ilə 10 santimetr arasında olan parçaların sayının təxminən 1,2 milyon olduğu təxmin edilir. Bundan əlavə, ölçüsü 1 millimetr ilə 1 santimetr arasında olan təxminən 130 milyon ədəd kosmik zibil yüksək sürətlə orbitdədir.
Bu fraqmentlər kiçik olsa da, Beynəlxalq Kosmik Stansiya və ya Hubble Kosmik Teleskopu kimi alətlərə ciddi ziyan vurmaq potensialına malikdir.
Toqquşmadan kənarda da parçalanma var
Qeyd edilir ki, kosmosdakı obyektlər təkcə toqquşma nəticəsində yox, həm də partlayışlar və ya uzun müddətli aşınma kimi amillərlə məhv olur. Təkcə 2024-cü ildə 11 planlaşdırılmamış parçalanma hadisəsi 2600-dən çox yeni zibil yaradıb.
Bu cür hadisələri idarə etmək mümkün olmadığından, yaranan parçaların orbiti tərk edərək atmosferdə yanacağına zəmanət verilmir.
Nəzarət olunan girişlərdə artım var
ESA 2024-cü ildə idarəli şəkildə orbitdən çıxarılan raket və peyklərin sayının əvvəlki illərə nisbətən artdığını və bu üsulun təsirli tullantıların idarə edilməsi vasitəsi olduğunu bildirir.
Agentliyin məlumatına görə, 2023-cü ildən əvvəlki standartlara görə, aşağı Yer orbitində olan raketlərin təxminən 90 faizi 25 il ərzində orbiti tərk edəcək. Qeyd olunub ki, ESA tərəfindən 2023-cü ildə qəbul edilmiş yeni, daha sərt beşillik standartla 80 faiz uyğunluq əldə edilib.
Qlobal əməkdaşlıq mütləqdir
Bu müsbət irəliləyişlərə baxmayaraq, ESA ekspertləri orbital zibillərin təmizlənməsi və gələcək risklərin azaldılması üçün qlobal əməkdaşlığın vacib olduğunu vurğulayırlar. Əks halda, bəşəriyyət üçün əvəzolunmaz olan orbital ərazilərdən istifadə təhlükə altına düşə bilər.
Yeganə
Ən son xəbərləri bizim Facebook kanalımızda izləyin
Ən son xəbərləri bizim Instagram kanalımızda izləyin
Qazaxıstanda keçmiş ədliyyə naziri korrupsiyaya görə məhkum edilib
Qazaxıstanda məhkəmə keçmiş ədliyyə naziri Marat Beketayevi dələduzluq, xüsusilə külli miqdarda mənimsəmə və sahibkarlıq fəaliyyətində qanunsuz iştirakda ittiham edərək 9 il müddətinə azadlıqdan məhrum edib. CityPost.az xəbər verir ki, bu barədə Respublika Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə Agentliyinin nümayəndəsi Daniyar Biqaydarov məlumat verib.Onun sözlərinə görə, istintaq “gizli” məxfilik üzrə aparılıb, ona görə də işin təfərrüatları açıqlanmır.Beketayev 2023-cü ilin oktyabrında saxlanılıb. İstintaqın fikrincə, o, heç bir praktiki ehtiyacı olmayan xidmətlər üçün onunla illik müqavilələr bağlayaraq onun maraqlarını təbliğ edib. Bu, Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə Agentliyinə görə, dövlətə böyük ziyan vurub.Məhkəmə həbs müddəti ilə yanaşı, məhkumun əmlakının müsadirə edilməsinə də qərar verib.Marat Beketayev 2016-2022-ci illərdə...
30 İyun 2025, 18:20
Paşinyan nə deyib?
Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan bildirib ki, ölkədə Ermənistan vətəndaşlığı olmayan şəxslərin siyasi fəaliyyətini tənzimləmək üçün qanunverici mexanizmlər tətbiq edilməlidir. CityPost.az xəbər verir ki, O qeyd edib ki, Ermənistanda ölkə vətəndaşlığı olmayan şəxslər Ermənistan Respublikasında siyasi fəaliyyətlə məşğul ola, ən radikal fikirlər söyləyə bilərlər.“Bizim mexanizmlərimiz olmalıdır, lazım gələrsə, belə hallara cavab vermək üçün qanunvericilikdə dəyişikliklər etməliyik",-deyə Paşinyan bildirib.İyunun 18-nə keçən gecə İrəvanda erməni əsilli rusiyalı milyarder, “Taşir” Şirkətlər Qrupunun prezidenti Samvel Karapetyan saxlanılıb. Bundan əvvəl o, Ermənistan hakimiyyətinin ölkənin baş nazirinin narazılığına səbəb olan hücumlarından sonra Erməni Apostol Kilsəsini dəstəkləyib. İş adamına qarşı iş açılıb və məhkəmə onun barəsində 2...
30 İyun 2025, 18:15
Roma Papasından Ukrayna paylaşımı
Roma Papası XIV Leo Ukraynanı Rusiya ilə münaqişədə imanı ciddi şəkildə sınanmış “şəhid ölkə” adlandırıb. CityPost.az xəbər verir ki, bu barədə o, X sosial şəbəkəsində yazıb.“Şəhid Ukraynaya - uşaqlara, gənclərə, qocalara və xüsusən də yaxınlarını itirmiş ailələrə dəstəyimi bildirirəm”, - deyə o qeyd edib.Bundan əvvəl Roma Papası XIV Leo Rusiya prezidenti Vladimir Putinə müraciət edib – telefon danışığında ondan Ukraynada “sülhü təşviq edən jest” etməyi xahiş edib.Bundan əvvəl XIV Leo danışıqların yeni raundu üçün Rusiya və Ukrayna nümayəndə heyətlərini qəbul etməyə hazır olduğunu bəyan etmişdi. Avropa ölkələri bu təklifi dəstəklədilər. Rusiya isə danışıqlar prosesinin İstanbulda keçirilməsinin tərəfdarıdır.Miri...
30 İyun 2025, 18:00
İsrail Fələstin dövlətinin yaradılmasını təhlükəli adlandırır
Yəhudi dövlətinin xarici işlər naziri Gideon Saar bildirib ki, Fələstin dövlətinin yaradılması qəbuledilməzdir, çünki Təl-Əvivin fikrincə, yaranma İsrailin təhlükəsizliyini təhdid edəcək. CityPost.az xəbər verir ki, bu barədə “Reuters” agentliyi məlumat yayıb."Biz inanırıq ki, Fələstin dövləti İsrail dövlətinin təhlükəsizliyini təhdid edəcək", - XİN rəhbəri bildirib.Aprelin 16-da Polşanın xarici işlər naziri Radoslav Sikorski Varşavanın Fələstin dövlətini rəsmən tanıdığını bəyan edib.Aprelin 9-da Fransa prezidenti Emmanuel Makron bildirib ki, Paris bu ilin yayında Fələstini dövlət kimi tanıya bilər.Keçən may ayında Norveç, İrlandiya və İspaniya Fələstini tanımaq qərarını açıqlamışdı. Əvvəlcə onlar Yaxın Şərqdəki münaqişə həll olunana qədər bunu etmək niyyətində deyildilər, lakin sonra qərara...
30 İyun 2025, 17:15
Rus ordusu artıq Dneprdədir?
DeepState analitik layihəsinin dərc etdiyi xəritəyə görə, Rusiya qoşunları Donetsk vilayətinin cənubunda, Dnepropetrovsk ilə sərhədə yaxın, Şevçenkodan Yaltaya qədər eyni anda altı ərazidə irəliləyib.CityPost.az xəbər verir ki, Ukrayna ordusu rusların bölgəyə sıçrayışını inkar edir: "Rayonun inzibati sərhəddinə yaxın yerləşən kəndlərdə çox aktiv döyüşlər gedir. Eyni Yalta, Komar, Şevçenkovo, lakin orada xətti saxlayırlar", - "Xortitsia" qrupunun nümayəndəsi Viktor Trequbov deyib.Pokrovsk istiqamətində yerləşən Milli Qvardiyanın "Spartalı" 3-cü briqadasının mətbuat xidmətinin əməkdaşı da sıçrayışı təkzib edir.Miri...
30 İyun 2025, 16:50
Almaniyanın xarici işlər naziri Zelenski ilə müdafiə sahəsində əməkdaşlığı müzakirə edəcək
Almaniyanın xarici işlər naziri Johann Wadephul Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski ilə birgə silah istehsalı sahəsində əməkdaşlığa gedən yoldakı problemləri müzakirə edəcəyini bildirib. CityPost.az xəbər verir ki,bu barədə RİA Novosti məlumat yayıb.“İnanıram ki, biz indi əməkdaşlığın yeni mərhələsinə qədəm qoyuruq və Ukraynada alman şirkətlərinin geniş iştirakına ehtiyacımız var”, - o deyib.Onun sözlərinə görə, buna hazırlıq var, lakin hələ də bəzi maneələri dəf etmək lazımdır - "əməkdaşlığa bürokratik və digər maneələr".Vadeful əlavə edib ki, Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski ilə söhbət zamanı Almaniya müdafiə sənayesinin nümayəndələri ilə birlikdə bu mövzuları müzakirə etmək niyyətindədir.Wadephul onu da bildirib ki, müdafiə naziri Boris Pistorius ilə birlikdə...
30 İyun 2025, 16:45
