ESA: Yer orbitində çoxlu kosmik tullantı toplanıb
Dünya 15 Aprel 2025, 15:55
3628
Avropa Kosmik Agentliyinin (ESA) dərc etdiyi 2025-ci il Kosmik Ətraf Mühit Hesabatı, Yer orbitindəki kosmik zibillərin miqdarının sürətlə artdığını ortaya qoyub.
CityPost.az xəbər verir ki, orbitdə işləməyən peyklərin sayı və qırılan hissələrin miqdarı aktiv peyklərin sayını xeyli üstələyib.
Kessler sindromu riskinin artması
ESA xəbərdarlıq edib ki, kosmik dağıntıların sıxlığının artması "Kessler sindromu" kimi tanınan toqquşmaların zəncirvari reaksiyasına yol aça bilər. Bu ssenaridə toqquşmalar nəticəsində yaranan yeni fraqmentlər digər obyektlərlə toqquşaraq daha çox dağıntı yaradır və proses öz-özünə qidalanmağa davam edir.
Alimlərin fikrincə, artıq yeni dağıntıların əmələ gəlməsinin qarşısını almaq kifayət deyil. Orbitdəki mövcud zibilləri aktiv şəkildə təmizləmək lazımdır. Çünki bu zəncir parçalanmaları uzun müddətdə bəzi orbitləri yararsız hala sala bilər.
130 milyondan çox kiçik fraqment aşkar edilib
ESA məlumatlarına görə, Yer orbitində diametri 10 santimetrdən böyük olan təxminən 54 min obyekt var. 1 ilə 10 santimetr arasında olan parçaların sayının təxminən 1,2 milyon olduğu təxmin edilir. Bundan əlavə, ölçüsü 1 millimetr ilə 1 santimetr arasında olan təxminən 130 milyon ədəd kosmik zibil yüksək sürətlə orbitdədir.
Bu fraqmentlər kiçik olsa da, Beynəlxalq Kosmik Stansiya və ya Hubble Kosmik Teleskopu kimi alətlərə ciddi ziyan vurmaq potensialına malikdir.
Toqquşmadan kənarda da parçalanma var
Qeyd edilir ki, kosmosdakı obyektlər təkcə toqquşma nəticəsində yox, həm də partlayışlar və ya uzun müddətli aşınma kimi amillərlə məhv olur. Təkcə 2024-cü ildə 11 planlaşdırılmamış parçalanma hadisəsi 2600-dən çox yeni zibil yaradıb.
Bu cür hadisələri idarə etmək mümkün olmadığından, yaranan parçaların orbiti tərk edərək atmosferdə yanacağına zəmanət verilmir.
Nəzarət olunan girişlərdə artım var
ESA 2024-cü ildə idarəli şəkildə orbitdən çıxarılan raket və peyklərin sayının əvvəlki illərə nisbətən artdığını və bu üsulun təsirli tullantıların idarə edilməsi vasitəsi olduğunu bildirir.
Agentliyin məlumatına görə, 2023-cü ildən əvvəlki standartlara görə, aşağı Yer orbitində olan raketlərin təxminən 90 faizi 25 il ərzində orbiti tərk edəcək. Qeyd olunub ki, ESA tərəfindən 2023-cü ildə qəbul edilmiş yeni, daha sərt beşillik standartla 80 faiz uyğunluq əldə edilib.
Qlobal əməkdaşlıq mütləqdir
Bu müsbət irəliləyişlərə baxmayaraq, ESA ekspertləri orbital zibillərin təmizlənməsi və gələcək risklərin azaldılması üçün qlobal əməkdaşlığın vacib olduğunu vurğulayırlar. Əks halda, bəşəriyyət üçün əvəzolunmaz olan orbital ərazilərdən istifadə təhlükə altına düşə bilər.
Yeganə
Ən son xəbərləri bizim Facebook kanalımızda izləyin
Ən son xəbərləri bizim Instagram kanalımızda izləyin
Türkiyədə məşhur müğənnilər həbs olunub
Türkiyəli müğənni İrem Derici narkotikdən istifadəni təbliğ etməkdə ittiham olunur.CityPost.az xəbər verir ki, bu barədə Türkiyə KİV məlumat yayıb.Bildirilib ki, 38 yaşlı müğənni İstanbul Respublika Prokurorluğunun başlatdığı istintaq çərçivəsində jandarma qrupları tərəfindən Şişlidəki evində saxlanılıb.Onun vəkili Ayşegül Mermer müğənninin saxlanmasını təsdiqləyib.“İrem Dericinin ifadə verməsi üçün jandarma bölməsinə gedirik. Hələlik məsələ ilə bağlı rəsmi məlumat almamışıq. Proses aydınlaşdıqca ictimaiyyətə məlumat veriləcək”, - vəkil qeyd edib.***Son məlumata görə, İstanbulda narkotik istifadəsini təşviq etmək ittihamı ilə əməliyyat keçirilib.Əməliyyat çərçivəsində daha bir neçə tanınmışın saxlanıldığı bildirilir. Onların arasında Birce Akalay, Simge Sağın, Berrak Tüzünataç, Ceren Moray Orcan, Demet Evgar Babataş, Deren Talu, Derin Talu,...
08 Oktyabr 2025, 10:24
Paşinyan sülh sazişini onunla müzakirə etdi
Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan Nyu-Yorkda BMT Baş katibi Antonio Quterreşlə görüşüb.Bu barədə Ermənistan hökuməti məlumat yayıb.Məlumata görə, tərəflər görüşdə avqustun 8-də Vaşinqtonda Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh sazişinin paraflanmasının əhəmiyyətini vurğulayıb, bunun Cənubi Qafqazda sabitliyin təmin olunmasına və regional əməkdaşlığın inkişafına mühüm töhfə verəcəyinə əminliklərini ifadə ediblər.
28 Sentyabr 2025, 11:26
İspaniya İsraildən raket almaqdan imtina etdi
İspaniya təxminən 825 milyon dollar dəyərində İsraildən raket buraxılış qurğularının alınması ilə bağlı müqavilədən rəsmən imtina edib.CityPost.az xarici mediaya istinadən xəbər verir ki,ləğv edilmiş müqaviləyə əsasən, Madrid Elbit Systems tərəfindən hazırlanmış İsrailin PULS platformasının uyğunlaşdırılmış versiyası olan 12 SILAM çoxsaylı buraxılış raket sistemi almağı planlaşdırırdı.Mənbələrin bildirdiyinə görə, hakimiyyət İsrailin silah və texnologiyasını silahlı qüvvələrdən tamamilə silmək məqsədi ilə müdafiə satınalmalarına genişmiqyaslı baxış keçirir.Bu həftə baş nazir Pedro Sanchez Qəzzadakı vəziyyətlə əlaqədar İsraili beynəlxalq idmandan uzaqlaşdırmağa çağırıb.Bundan əvvəl Sançes hökuməti Madridin Fələstin anklavında "soyqırım" adlandırdığı hadisəyə son qoymaq üçün tədbirləri açıqlamışdı.Yeganə...
16 Sentyabr 2025, 13:33
Belarusiyadan Rusiya ilə bağlı qərar
Lukaşenko Rusiya ilə bağlı fərman imzalayıb.CityPost.az xəbər verir ki, Belarus parlamentinin Nümayəndələr Palatası (aşağı palatası) respublika ilə Rusiya arasında vətəndaşların xarici dövlətlər və beynəlxalq ədliyyə orqanları tərəfindən əsassız təqiblərdən qarşılıqlı müdafiəsi tədbirləri haqqında sazişi ratifikasiya edib.Qeyd olunur ki,sənəd martın 13-də Moskvada Rusiya prezidenti Vladimir Putin və Belarus lideri Aleksandr Lukaşenko arasında görüş zamanı imzalanıb.Nigar
16 Sentyabr 2025, 12:52
Netanyahu Qəzza əməliyyatının intensiv mərhələsinin başlandığını təsdiqləyib
İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu radikal HƏMAS hərəkatını məğlub etmək üçün Qəzza şəhərinə genişmiqyaslı hücumun başladığını təsdiqləyib.CityPost.az Ynet portalına istinadən xəbər verir ki, o, bu barədə korrupsiya işi üzrə ifadə verməzdən əvvəl açıqlama verib."Biz Qəzzada intensiv əməliyyata başladıq", - baş nazir bildirib. O, iş qrafikinin sıxlığını bu hallarla əsaslandırıb və buna görə də onun iştirakı ilə keçirilən müntəzəm dinləmələrin təxirə salınmasını istəyib.Miri...
16 Sentyabr 2025, 12:34
BMT-nin Beynəlxalq Təhqiqat Komissiyası: İsrailin Qəzzadakı hərəkətləri soyqırımdır
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) İşğal olunmuş Fələstin Əraziləri üzrə Müstəqil Beynəlxalq Araşdırma Komissiyası İsrailin Qəzzada soyqırım törətdiyini bəyan edib və bütün ölkələri bu soyqırımı dayandırmaq üçün üzərinə düşən öhdəlikləri yerinə yetirməyə çağırıb. CityPost.az xəbər verir ki, hesabatda qeyd olunub ki, İsrail mülki və hərbi rəsmilərinin ifadələri, eləcə də İsrail təhlükəsizlik qüvvələrinin hərəkətləri bu soyqırım aktlarının Qəzzada fələstinliləri bir qrup olaraq tam və ya qismən məhv etmək niyyəti ilə törədildiyini nümayiş etdirir.Hesabat BMT-yə üzv dövlətləri soyqırımı törətmək üçün istifadə oluna biləcək silah və digər avadanlığın İsrailə təhvil verilməsini dayandırmağa, onların ərazisində yerləşən ayrı-ayrı şəxslərin və şirkətlərin soyqırıma yardım və ya təşviqatını...
16 Sentyabr 2025, 12:19
