ESA: Yer orbitində çoxlu kosmik tullantı toplanıb
Dünya 15 Aprel 2025, 15:55
4157
Avropa Kosmik Agentliyinin (ESA) dərc etdiyi 2025-ci il Kosmik Ətraf Mühit Hesabatı, Yer orbitindəki kosmik zibillərin miqdarının sürətlə artdığını ortaya qoyub.
CityPost.az xəbər verir ki, orbitdə işləməyən peyklərin sayı və qırılan hissələrin miqdarı aktiv peyklərin sayını xeyli üstələyib.
Kessler sindromu riskinin artması
ESA xəbərdarlıq edib ki, kosmik dağıntıların sıxlığının artması "Kessler sindromu" kimi tanınan toqquşmaların zəncirvari reaksiyasına yol aça bilər. Bu ssenaridə toqquşmalar nəticəsində yaranan yeni fraqmentlər digər obyektlərlə toqquşaraq daha çox dağıntı yaradır və proses öz-özünə qidalanmağa davam edir.
Alimlərin fikrincə, artıq yeni dağıntıların əmələ gəlməsinin qarşısını almaq kifayət deyil. Orbitdəki mövcud zibilləri aktiv şəkildə təmizləmək lazımdır. Çünki bu zəncir parçalanmaları uzun müddətdə bəzi orbitləri yararsız hala sala bilər.
130 milyondan çox kiçik fraqment aşkar edilib
ESA məlumatlarına görə, Yer orbitində diametri 10 santimetrdən böyük olan təxminən 54 min obyekt var. 1 ilə 10 santimetr arasında olan parçaların sayının təxminən 1,2 milyon olduğu təxmin edilir. Bundan əlavə, ölçüsü 1 millimetr ilə 1 santimetr arasında olan təxminən 130 milyon ədəd kosmik zibil yüksək sürətlə orbitdədir.
Bu fraqmentlər kiçik olsa da, Beynəlxalq Kosmik Stansiya və ya Hubble Kosmik Teleskopu kimi alətlərə ciddi ziyan vurmaq potensialına malikdir.
Toqquşmadan kənarda da parçalanma var
Qeyd edilir ki, kosmosdakı obyektlər təkcə toqquşma nəticəsində yox, həm də partlayışlar və ya uzun müddətli aşınma kimi amillərlə məhv olur. Təkcə 2024-cü ildə 11 planlaşdırılmamış parçalanma hadisəsi 2600-dən çox yeni zibil yaradıb.
Bu cür hadisələri idarə etmək mümkün olmadığından, yaranan parçaların orbiti tərk edərək atmosferdə yanacağına zəmanət verilmir.
Nəzarət olunan girişlərdə artım var
ESA 2024-cü ildə idarəli şəkildə orbitdən çıxarılan raket və peyklərin sayının əvvəlki illərə nisbətən artdığını və bu üsulun təsirli tullantıların idarə edilməsi vasitəsi olduğunu bildirir.
Agentliyin məlumatına görə, 2023-cü ildən əvvəlki standartlara görə, aşağı Yer orbitində olan raketlərin təxminən 90 faizi 25 il ərzində orbiti tərk edəcək. Qeyd olunub ki, ESA tərəfindən 2023-cü ildə qəbul edilmiş yeni, daha sərt beşillik standartla 80 faiz uyğunluq əldə edilib.
Qlobal əməkdaşlıq mütləqdir
Bu müsbət irəliləyişlərə baxmayaraq, ESA ekspertləri orbital zibillərin təmizlənməsi və gələcək risklərin azaldılması üçün qlobal əməkdaşlığın vacib olduğunu vurğulayırlar. Əks halda, bəşəriyyət üçün əvəzolunmaz olan orbital ərazilərdən istifadə təhlükə altına düşə bilər.
Yeganə
Ən son xəbərləri bizim Facebook kanalımızda izləyin
Ən son xəbərləri bizim Instagram kanalımızda izləyin
HAMAS İsrailin Qəzzaya hücumu zamanı yüksək rütbəli komandirinin öldürüldüyünü təsdiqləyib
HAMAS İsrailin Qəzzaya endirdiyi hücum nəticəsində təşkilatın yüksək rütbəli komandiri Raed Saadın öldürüldüyünü təsdiqləyib.CityPost.az xəbər verir ki, bu barədə Aljazeera məlumat yayıb.Bu, oktyabr ayında əldə olunmuş atəşkəs razılaşmasından sonra fələstinli qruplaşmanın yüksək səviyyəli nümayəndəsinə qarşı həyata keçirilmiş ən səs-küylü sui-qəsd hesab olunur.
14 Dekabr 2025, 14:22
Rusiya MN: Gecə ərzində 235 pilotsuz uçuş aparatı məhv edilib
Rusiya hava hücumundan müdafiə sistemləri gecə ərzində Ukraynaya məxsus 235 pilotsuz uçuş aparatını (PUA) ələ keçirərək məhv edib.Bu barədə Rusiya Müdafiə Nazirliyi məlumat yayıb.Bildirilib ki, dekabrın 13-ü saat 22:00-dan (Bakı vaxtı ilə) dekabrın 14-ü səhər saat 08:00-a qədər növbətçi hava hücumundan müdafiə vasitələri Ukraynaya məxsus 235 sabit qanadlı PUA-nı zərərsizləşdirib.Nazirliyin məlumatına görə, pilotsuz uçuş aparatları 35-i Bryansk, 32-si Krım, 22-si Krasnodar, 15-i Tula, 13-ü Kaluqa, 7-si Kursk, 4-ü Ryazan, 4-ü Rostov, 3-ü Belqorod, 2-si Leninqrad, 1-i Smolensk, 1-i Pskov, 1-i Novqorod və 1-i Moskva vilayəti üzərində vurulub....
14 Dekabr 2025, 10:55
Türkiyə Rusiya və Ukraynadan sülh sazişinə qədər məhdud razılaşma tələb edir
Türkiyə Rusiya və Ukrayna arasında tam sülh sazişi əldə olunana qədər müəyyən sahələr üzrə məhdud razılaşmaların imzalanmasını zəruri hesab edir.Bu barədə Türkiyənin xarici işlər naziri Hakan Fidan açıqlama verib.Nazir bildirib ki, Qara dənizdə qarşılıqlı cavab zərbələri bölgədə ticarətə ciddi zərbə vurur və bu vəziyyət Türkiyə üçün risklər yaradır.Onun sözlərinə görə, yaranmış şərait həm Türkiyə vətəndaşlarının, həm də türk şirkətlərinə məxsus gəmilərin təhlükəsizliyini təhdid edir.Hakan Fidan qeyd edib ki, gəmilərin bayraqları fərqli ola bilər, lakin onları istismar edən şirkətlər türk şirkətləri ola, heyətində isə türk dənizçilər yer ala bilər. Bu səbəbdən Ankara xüsusilə iki istiqamət üzrə razılaşmanın vacib olduğunu vurğulayır.“Əgər genişmiqyaslı...
13 Dekabr 2025, 23:47
Aİ Rusiyanın dondurulmuş aktivlərini müddətsiz bloklayıb
Avropa İttifaqı (Aİ) Şurası Rusiyanın dondurulmuş aktivlərinin müddətsiz bloklanması barədə qərar qəbul edib.Bu barədə Danimarkanın Aİ Şurasına Sədrliyinin bəyanatında bildirilir."Aİ Şurası Rusiyanın aktivlərinin müddətsiz bloklanmasını təsdiqləyib", - bəyanatda deyilir."Reuters" qeyd edib ki, Avropa İttifaqı bununla da Ukraynaya yardım məqsədilə həmin vəsaitlərin istifadəsinə ən ciddi maneəni aradan qaldırıb."Aİ Ukraynanın maliyyələşdirilməsini saxlamaq istəyir, çünki Rusiyanın işğalını öz təhlükəsizliyinə təhdid hesab edir. Bunun üçün Aİ dövlətləri 2022 - ci ildə Ukraynaya hücumdan sonra blokladıqları Rusiyanın suveren aktivlərinin bir hissəsini cəlb etməyə çalışırlar", - məqalədə deyilir.Aİ ölkələri hökumətləri tərəfindən razılaşdırılmış ilk vacib addım, aktivlərin dondurulmasının uzadılması məsələsində hər altı ayda bir səs vermək əvəzinə,...
12 Dekabr 2025, 23:10
Ukrayna Rusiyaya ağır zərbə endirdi
Dekabrın 10-da Ukrayna Təhlükəsizlik Xidmətinin (SBU) "Sea Baby" dəniz dronları Qara dənizdə Rusiyanın “kölgə donanması”na aid "Dashan" tankerini vurub.CityPost.az xəbər verir ki, bu barədə Unian-a SBU-dakı mənbələr məlumat verib.Məlumata görə, Komor adalarının bayrağı altında üzən gəmi Ukraynanın xüsusi iqtisadi zonasına daxil olaraq “Novorossiysk” liman terminalına doğru hərəkət edib. Tanker maksimum sürətlə irəliləyib və transponderi söndürülmüş vəziyyətdə olub.Hücum nəticəsində gəmi ciddi zədələnib. Yayımlanan görüntülərdə tankerın arxa hissəsində güclü partlayışlar müşahidə olunur. İlkin məlumata əsasən, gəmi sıradan çıxarılıb.Əməliyyat SBU-nun Hərbi Əks-Kəşfiyyatın 13-cü Baş İdarəsi ilə Ukrayna Hərbi Dəniz Qüvvələri ilə birgə həyata keçirilib....
11 Dekabr 2025, 09:22
İsraildə İran casusu həbs edilib
İsrail polisi İran üçün casusluqda şübhəli bilinən şəxsi həbs edib.Citypost.az “The Times of Israel”ə istinadən xəbər verir ki, onun saxlanılması polis və Şin Betin (Daxili Təhlükəsizlik Xidməti) birgə əməliyyatı nəticəsində mümkün olub.Polis və Şin Betin ortaq bəyanatında Aşkelondan olan 37 yaşlı Amir Malkanın indiyə qədər İrandan casusluq müqabilində minlərlə dollar vəsait aldığı müəyyən edilib.Onun casusluğunun fəaliyyət istiqamətləri və əlavə detallar açıqlanmayıb.Qeyd edək ki, İsrail mətbuatı 2024-cü ildən bəri İran üçün casusluq hallarında artım müşahidə olunduğunu yazır....
04 Dekabr 2025, 12:50
