ESA: Yer orbitində çoxlu kosmik tullantı toplanıb
Dünya 15 Aprel 2025, 15:55
3243
Avropa Kosmik Agentliyinin (ESA) dərc etdiyi 2025-ci il Kosmik Ətraf Mühit Hesabatı, Yer orbitindəki kosmik zibillərin miqdarının sürətlə artdığını ortaya qoyub.
CityPost.az xəbər verir ki, orbitdə işləməyən peyklərin sayı və qırılan hissələrin miqdarı aktiv peyklərin sayını xeyli üstələyib.
Kessler sindromu riskinin artması
ESA xəbərdarlıq edib ki, kosmik dağıntıların sıxlığının artması "Kessler sindromu" kimi tanınan toqquşmaların zəncirvari reaksiyasına yol aça bilər. Bu ssenaridə toqquşmalar nəticəsində yaranan yeni fraqmentlər digər obyektlərlə toqquşaraq daha çox dağıntı yaradır və proses öz-özünə qidalanmağa davam edir.
Alimlərin fikrincə, artıq yeni dağıntıların əmələ gəlməsinin qarşısını almaq kifayət deyil. Orbitdəki mövcud zibilləri aktiv şəkildə təmizləmək lazımdır. Çünki bu zəncir parçalanmaları uzun müddətdə bəzi orbitləri yararsız hala sala bilər.
130 milyondan çox kiçik fraqment aşkar edilib
ESA məlumatlarına görə, Yer orbitində diametri 10 santimetrdən böyük olan təxminən 54 min obyekt var. 1 ilə 10 santimetr arasında olan parçaların sayının təxminən 1,2 milyon olduğu təxmin edilir. Bundan əlavə, ölçüsü 1 millimetr ilə 1 santimetr arasında olan təxminən 130 milyon ədəd kosmik zibil yüksək sürətlə orbitdədir.
Bu fraqmentlər kiçik olsa da, Beynəlxalq Kosmik Stansiya və ya Hubble Kosmik Teleskopu kimi alətlərə ciddi ziyan vurmaq potensialına malikdir.
Toqquşmadan kənarda da parçalanma var
Qeyd edilir ki, kosmosdakı obyektlər təkcə toqquşma nəticəsində yox, həm də partlayışlar və ya uzun müddətli aşınma kimi amillərlə məhv olur. Təkcə 2024-cü ildə 11 planlaşdırılmamış parçalanma hadisəsi 2600-dən çox yeni zibil yaradıb.
Bu cür hadisələri idarə etmək mümkün olmadığından, yaranan parçaların orbiti tərk edərək atmosferdə yanacağına zəmanət verilmir.
Nəzarət olunan girişlərdə artım var
ESA 2024-cü ildə idarəli şəkildə orbitdən çıxarılan raket və peyklərin sayının əvvəlki illərə nisbətən artdığını və bu üsulun təsirli tullantıların idarə edilməsi vasitəsi olduğunu bildirir.
Agentliyin məlumatına görə, 2023-cü ildən əvvəlki standartlara görə, aşağı Yer orbitində olan raketlərin təxminən 90 faizi 25 il ərzində orbiti tərk edəcək. Qeyd olunub ki, ESA tərəfindən 2023-cü ildə qəbul edilmiş yeni, daha sərt beşillik standartla 80 faiz uyğunluq əldə edilib.
Qlobal əməkdaşlıq mütləqdir
Bu müsbət irəliləyişlərə baxmayaraq, ESA ekspertləri orbital zibillərin təmizlənməsi və gələcək risklərin azaldılması üçün qlobal əməkdaşlığın vacib olduğunu vurğulayırlar. Əks halda, bəşəriyyət üçün əvəzolunmaz olan orbital ərazilərdən istifadə təhlükə altına düşə bilər.
Yeganə
Ən son xəbərləri bizim Facebook kanalımızda izləyin
Ən son xəbərləri bizim Instagram kanalımızda izləyin
Rusiyanın bəzi yerlərində dərslər distant olacaq
Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin hücumlarına görə Belqorod və Belqorod rayonundakı təhsil müəssisələri distant təhsilə keçib.CityoPost.az xəbər verir ki, bu barədə vilayət rəhbəri Vyaçeslav Qladkov özünün Teleqram kanalında məlumat verib."Sabah, cümə axşamı və cümə günü - Belqorod rayonunun və Belqorodun bütün təhsil müəssisələrində distant təhsil",deyə vilayət rəhbəri bildirib.Müşərrəf
10 Sentyabr 2025, 13:19
Trampın Avropaya Çağırışı: Çin və Hindistana 100% tariflər tətbiq edin
Financial Times-a (FT) üç məlumatlı mənbənin verdiyi məlumata görə, ABŞ prezidenti Donald Tramp Rusiyanı Ukraynadakı müharibəni dayandırmağa məcbur etmək üçün Avropa İttifaqından Çin və Hindistandan gələn mallara Rusiya neftinin alınmasına görə rüsumları 100%-ə qaldırmağı tələb edib.CityPost.az xəbər verir ki, Ağ Ev rəhbəri tələbini ABŞ və Avropanın yüksək rütbəli rəsmilərinin Vaşinqtonda Moskvaya təzyiqlə bağlı birgə tədbirlərin müzakirə olunduğu görüşdə səsləndirib. FT-nin həmsöhbətlərindən birinin qeyd etdiyi kimi, ABŞ açıq şəkildə bildirdi ki, o da Rusiyanın enerji resurslarının alıcılarına 100% tariflər tətbiq etməyə hazırdır, lakin “yalnız avropalı tərəfdaşlarımız bizə dəstək verərsə”.Başqa bir ABŞ rəsmisi qeyd etdi ki, ABŞ Aİ-nin Çin və Hindistana tətbiq...
10 Sentyabr 2025, 11:13
Britaniya Avropanın Rusiya ilə döyüşmək istəyindən danışıb
"Politico" xəbər verir ki, Böyük Britaniyanın keçmiş Müdafiə Qərargah rəisi və Tony Blair adına Qlobal Dəyişiklik İnstitutunun strateji müşaviri Nik Karter deyib ki, Avropada Rusiya ilə mübarizə aparmaq üçün iradə və koordinasiya çatışmır.CityPost.az xəbər verir ki, General bildirib ki, müdafiə nazirləri, yüksək rütbəli hərbçilər və müdafiə sənayesi rəhbərləri sentyabrın 9-dan 12-dək Beynəlxalq Müdafiə və Təhlükəsizlik Avadanlıqları Sərgisində (DSEI) iştirak edəcəklər. Onun sözlərinə görə, tədbir “hərbi texnologiyanın gələcəyinə baxış” verəcək. Bununla belə, o, qeyd etdi ki, Avropa üçün əsl sınaq “nəzəriyyədə yenilik edə bilməyəcəyi deyil, praktikada kifayət qədər tez səfərbər olub-olmamasıdır”.Sentyabrın 2-də Rusiya prezidenti Vladimir Putin Moskvanın Avropaya hücum planları ilə...
10 Sentyabr 2025, 10:52
Nepal Prezidenti istefa verib
Nepal Prezidenti Ram Çandra Paudel istefa verib.CityPost.az xəbər verir ki, bu barədə Hindistan KİV-i məlumat yayıb.Məlumata görə, etirazçılar ölkənin "onların nəzarətinə keçdiyini" bəyan edib və seçkilərə hazırlığa başlamağa çağırıblar.
09 Sentyabr 2025, 16:24
Estoniya Rusiyaya nota verib
Estoniya Xarici İşlər Nazirliyi Rusiya səfirliyinin müvəqqəti işlər vəkilini çağıraraq ona Rusiya helikopterinin ölkənin hava məkanını pozması ilə bağlı rəsmi nota təqdim edib.Bu barədə qurumun saytında məlumat yerləşdirilib.Məlumatda qeyd edilib ki, sentyabrın 7-də Rusiyaya məxsus Mi-8 helikopteri Vaindloo adası yaxınlığında icazəsiz Estoniya hava məkanına daxil olub və təxminən 4 dəqiqə orada qalıb.Xarici işlər naziri Marqus Çakxnının sözlərinə görə, bu, daha bir ciddi və təəssüf doğuran hadisədir. Onun sözlərinə görə, bu, cari ildə il üçüncü pozuntudur....
08 Sentyabr 2025, 21:18
Polşa prokurorları ölkədə tapılan dronun təfərrüatlarını açıqlayıb
Polşa prokurorları ölkədə qəzaya uğrayan pilotsuz təyyarənin qalıqlarının üzərində kiril əlifbası ilə yazılmış yazılar aşkar ediblər. Bu barədə CityPost.az Zamość Rayon Prokurorluğuna istinadən məlumat yayıb.Departamentdən bildirilib ki, pilotsuz təyyarənin qalıqlarının aşkar olunduğu əraziyə baxış Tomaşov Lubelski Rayon Prokurorluğu və Zamość Rayon Prokurorluğunun prokurorları tərəfindən aparılıb.Açıqlamada qeyd edilib ki, “polistirol köpükə bənzər plastikdən hazırlanmış pilotsuz qurğunun qalıqlarında daxili yanma mühərriki ilə əlaqəli elektron sistemlər olub”.Bir gün əvvəl RMF FM, Polşanın şərqindəki Majdan Sielec kəndi yaxınlığında pilotsuz təyyarə ola biləcək naməlum obyektin düşdüyünü bildirmişdi. Yaşayış binalarından 500 metr aralıda yerə düşüb.Respublikanın Milli Müdafiə Nazirliyinin nümayəndəsi Yanuş Seymiej bildirib ki, obyekt “heç bir...
07 Sentyabr 2025, 20:55
