ESA: Yer orbitində çoxlu kosmik tullantı toplanıb
Dünya 15 Aprel 2025, 15:55
4430
Avropa Kosmik Agentliyinin (ESA) dərc etdiyi 2025-ci il Kosmik Ətraf Mühit Hesabatı, Yer orbitindəki kosmik zibillərin miqdarının sürətlə artdığını ortaya qoyub.
CityPost.az xəbər verir ki, orbitdə işləməyən peyklərin sayı və qırılan hissələrin miqdarı aktiv peyklərin sayını xeyli üstələyib.
Kessler sindromu riskinin artması
ESA xəbərdarlıq edib ki, kosmik dağıntıların sıxlığının artması "Kessler sindromu" kimi tanınan toqquşmaların zəncirvari reaksiyasına yol aça bilər. Bu ssenaridə toqquşmalar nəticəsində yaranan yeni fraqmentlər digər obyektlərlə toqquşaraq daha çox dağıntı yaradır və proses öz-özünə qidalanmağa davam edir.
Alimlərin fikrincə, artıq yeni dağıntıların əmələ gəlməsinin qarşısını almaq kifayət deyil. Orbitdəki mövcud zibilləri aktiv şəkildə təmizləmək lazımdır. Çünki bu zəncir parçalanmaları uzun müddətdə bəzi orbitləri yararsız hala sala bilər.
130 milyondan çox kiçik fraqment aşkar edilib
ESA məlumatlarına görə, Yer orbitində diametri 10 santimetrdən böyük olan təxminən 54 min obyekt var. 1 ilə 10 santimetr arasında olan parçaların sayının təxminən 1,2 milyon olduğu təxmin edilir. Bundan əlavə, ölçüsü 1 millimetr ilə 1 santimetr arasında olan təxminən 130 milyon ədəd kosmik zibil yüksək sürətlə orbitdədir.
Bu fraqmentlər kiçik olsa da, Beynəlxalq Kosmik Stansiya və ya Hubble Kosmik Teleskopu kimi alətlərə ciddi ziyan vurmaq potensialına malikdir.
Toqquşmadan kənarda da parçalanma var
Qeyd edilir ki, kosmosdakı obyektlər təkcə toqquşma nəticəsində yox, həm də partlayışlar və ya uzun müddətli aşınma kimi amillərlə məhv olur. Təkcə 2024-cü ildə 11 planlaşdırılmamış parçalanma hadisəsi 2600-dən çox yeni zibil yaradıb.
Bu cür hadisələri idarə etmək mümkün olmadığından, yaranan parçaların orbiti tərk edərək atmosferdə yanacağına zəmanət verilmir.
Nəzarət olunan girişlərdə artım var
ESA 2024-cü ildə idarəli şəkildə orbitdən çıxarılan raket və peyklərin sayının əvvəlki illərə nisbətən artdığını və bu üsulun təsirli tullantıların idarə edilməsi vasitəsi olduğunu bildirir.
Agentliyin məlumatına görə, 2023-cü ildən əvvəlki standartlara görə, aşağı Yer orbitində olan raketlərin təxminən 90 faizi 25 il ərzində orbiti tərk edəcək. Qeyd olunub ki, ESA tərəfindən 2023-cü ildə qəbul edilmiş yeni, daha sərt beşillik standartla 80 faiz uyğunluq əldə edilib.
Qlobal əməkdaşlıq mütləqdir
Bu müsbət irəliləyişlərə baxmayaraq, ESA ekspertləri orbital zibillərin təmizlənməsi və gələcək risklərin azaldılması üçün qlobal əməkdaşlığın vacib olduğunu vurğulayırlar. Əks halda, bəşəriyyət üçün əvəzolunmaz olan orbital ərazilərdən istifadə təhlükə altına düşə bilər.
Yeganə
Ən son xəbərləri bizim Facebook kanalımızda izləyin
Ən son xəbərləri bizim Instagram kanalımızda izləyin
"Moskva göz yaşlarına inanmır" filminin baş qəhrəmanı vəfat edib
Rusiya Xalq artisti Vera Alentova 83 yaşında vəfat edib.Bu barədə TASS-a onun uzun illər çalışdığı A.S.Puşkin adına Moskva Dram Teatrından bildirilib.Aktrisanın ölüm səbəbi bildirilməyib.Qeyd edək ki, Vera Alentova 1942-ci ildə Arxangelsk vilayətinin Kotlas şəhərində anadan olub.
25 Dekabr 2025, 16:19
Bolqarıstan Rusiya vətəndaşının ABŞ-a ekstradisiyasını təsdiqləyib
Bolqarıstan məhkəməsi Rusiya vətəndaşı Sergey İvinin ABŞ-a ekstradisiyasını təsdiqləyib.CityPost.az xəbər verir ki, bu barədə Rusiyanın Sofiyadakı səfirliyindən məlumat verilib.“Sözügedən iş üzrə məhkəmə ittihamın hər iki maddəsi üzrə ekstradisiya tələbinin təmin edilməsi barədə qərar qəbul edib. Vəkil yaxın vaxtlarda apellyasiya üçün sənədlər təqdim etməyi planlaşdırır”, - səfirliyin məlumatında deyilir.Qeyd edək ki, Rusiya vətəndaşları Oleq Olşanski və Sergey İvin Bolqarıstanda ABŞ-ın sorğusu əsasında həbs olunublar. Rusiya vətəndaşları ABŞ sanksiyalarının pozulması və çirkli pulların yuyulmasında ittiham olunurlar....
24 Dekabr 2025, 21:53
Moskvada partlayış nəticəsində ölənlərin sayı üçə çatıb
İki polis əməkdaşı və daha bir nəfər Moskvanın Yeletskaya küçəsində partlayıcı qurğunun işə düşməsi nəticəsində həlak olub.Bu barədə Rusiya Federasiyasının İstintaq Komitəsi məlumat yayıb."İstintaqın məlumatlarına görə, 23-dən 24-nə keçən gecə Moskvanın Yeletskaya küçəsində iki DYP əməkdaşı polis xidməti avtomobilinin yanında şübhəli şəxs görüblər. Onlar onu saxlamaq üçün yaxınlaşdıqda, partlayıcı qurğu işə düşüb", - Rusiya İstintaq Komitəsinin teleqram kanalında deyilir.Qurumun məlumatına görə, alınan xəsarətlər nəticəsində iki polis əməkdaşı, eləcə də polislərin yanında olan şəxs həlak olub....
24 Dekabr 2025, 10:33
Ukrayna dronları Rusiyanın ən iri neft-qaz terminalından birinə zərbə endirib
Ukraynanın pilotsuz uçuş aparatları Rusiyanın Krasnodar vilyətində yerləşən Qara dəniz hövzəsinin ən iri neft-qaz terminalına zərbə endirib.Bu barədə Ukrayna ordusunun Baş qərargahı “Telegram” kanalında məlumat yayıb.Məlimata görə, Ukrayna ordusunun Baş Kəşfiyyat İdarəsəinin dronları “Tamannefteqaz” dəniz neft terminalına zərbə endirib. Zərbə nəticəsində neft doldurma terminalının avadanlıq elementləri, mayeləşdirilmiş qaz üçün yanalma qurğusu və liman infrastrukturu zədələnib, genişmiqyaslı yanğına başlayıb.Baş qərargah boru kəməri, iki yanalma qurğusunun və 1 gəminin yandığını təsdiqləyib.Bildirilir ki, “Tamannefteqaz” şirkətinin operatoru olduğu “Taman” yük kompleksləri Qara dəniz bölgəsində ən iri komplekslərdən biridir. Neft məhsulları və mayeləşdirilmiş qaz üçün ümumi rezervuar parkının həcmi 1 milyondan kub metrdən çoxdur....
22 Dekabr 2025, 21:45
Moskvadan Antalyaya uçan təyyarə Mersinə təcili eniş edib
Türkiyənin Moskvadan Antalyaya uçan "Pegasus" aviaşirkətinə məxsus təyyarə əlverişsiz hava şəraiti səbəbindən Mersin şəhərindəki Çukurova hava limanına təcili eniş edib.CİTYPOST.AZ xəbər verir ki, bu barədə Türkiyənin mülki aviasiya xəbər platforması "HavaSosyalMedya" məlumat verib.Sinoptiklər əvvəllər bazar günü Antalyada güclü yağış, daşqın təhlükəsi və tufan ehtimalı barədə xəbərdarlıq ediblər.Belə ki, "Pegasus"a məxsus "PC1577" reysini həyata keçirən "TC-NBO" qeydiyyat nömrəli "Airbus A320neo" təyyarəsi əlverişsiz hava şəraiti səbəbindən təyinat yerinə eniş edə bilməyib və Çukurovadakı alternativ aerodroma yönləndirilib.Bölgədə güclü külək və yağışlı hava davam edir. Bu da təyyarənin Antalyaya enişini çətinləşdirir.Qeyd edək ki, Mersinlə Antalya arasındakı məsafə 600 km-dən çoxdur....
21 Dekabr 2025, 12:34
Putin Rusiyanın Ukrayna məsələsində kompromisə razı olduğunu bildirib
Biz insanların ölməyinə görə məsuliyyət daşımırıq, çünki bu müharibəni biz başlamamışıq.Bunu Rusiya Prezidenti Vladimir Putin ilin yekunları ilə bağlı keçirdiyi mətbuat konfransında bildirib.Rusiya Prezidenti müharibəni Ukraynanın başlatdığını deyib.Putin bu ilin avqustunda Alyaskada ABŞ Prezidenti Donald Trampla danışıqlarda əldə olunan razılaşmalara da toxunub. O vurğulayıb ki, Rusiya Ankoricdə Trampın təklifləri ilə razılaşıb və praktik olaraq onları qəbul edib: “Nəyisə rədd etdiyimizi demək düzgün deyil. Bizə təklif olunan kompromislərlə razıyıq”.Rusiya Prezidenti “topun tamamilə Ukrayna rəhbərliyinin və onların Avropa sponsorlarının tərəfində olduğunu” qeyd edib: “Biz həm danışıqlara, həm də münaqişənin sülh yolu ilə həllinə hazırıq”....
19 Dekabr 2025, 15:45
