ESA: Yer orbitində çoxlu kosmik tullantı toplanıb
Dünya 15 Aprel 2025, 15:55
3949
Avropa Kosmik Agentliyinin (ESA) dərc etdiyi 2025-ci il Kosmik Ətraf Mühit Hesabatı, Yer orbitindəki kosmik zibillərin miqdarının sürətlə artdığını ortaya qoyub.
CityPost.az xəbər verir ki, orbitdə işləməyən peyklərin sayı və qırılan hissələrin miqdarı aktiv peyklərin sayını xeyli üstələyib.
Kessler sindromu riskinin artması
ESA xəbərdarlıq edib ki, kosmik dağıntıların sıxlığının artması "Kessler sindromu" kimi tanınan toqquşmaların zəncirvari reaksiyasına yol aça bilər. Bu ssenaridə toqquşmalar nəticəsində yaranan yeni fraqmentlər digər obyektlərlə toqquşaraq daha çox dağıntı yaradır və proses öz-özünə qidalanmağa davam edir.
Alimlərin fikrincə, artıq yeni dağıntıların əmələ gəlməsinin qarşısını almaq kifayət deyil. Orbitdəki mövcud zibilləri aktiv şəkildə təmizləmək lazımdır. Çünki bu zəncir parçalanmaları uzun müddətdə bəzi orbitləri yararsız hala sala bilər.
130 milyondan çox kiçik fraqment aşkar edilib
ESA məlumatlarına görə, Yer orbitində diametri 10 santimetrdən böyük olan təxminən 54 min obyekt var. 1 ilə 10 santimetr arasında olan parçaların sayının təxminən 1,2 milyon olduğu təxmin edilir. Bundan əlavə, ölçüsü 1 millimetr ilə 1 santimetr arasında olan təxminən 130 milyon ədəd kosmik zibil yüksək sürətlə orbitdədir.
Bu fraqmentlər kiçik olsa da, Beynəlxalq Kosmik Stansiya və ya Hubble Kosmik Teleskopu kimi alətlərə ciddi ziyan vurmaq potensialına malikdir.
Toqquşmadan kənarda da parçalanma var
Qeyd edilir ki, kosmosdakı obyektlər təkcə toqquşma nəticəsində yox, həm də partlayışlar və ya uzun müddətli aşınma kimi amillərlə məhv olur. Təkcə 2024-cü ildə 11 planlaşdırılmamış parçalanma hadisəsi 2600-dən çox yeni zibil yaradıb.
Bu cür hadisələri idarə etmək mümkün olmadığından, yaranan parçaların orbiti tərk edərək atmosferdə yanacağına zəmanət verilmir.
Nəzarət olunan girişlərdə artım var
ESA 2024-cü ildə idarəli şəkildə orbitdən çıxarılan raket və peyklərin sayının əvvəlki illərə nisbətən artdığını və bu üsulun təsirli tullantıların idarə edilməsi vasitəsi olduğunu bildirir.
Agentliyin məlumatına görə, 2023-cü ildən əvvəlki standartlara görə, aşağı Yer orbitində olan raketlərin təxminən 90 faizi 25 il ərzində orbiti tərk edəcək. Qeyd olunub ki, ESA tərəfindən 2023-cü ildə qəbul edilmiş yeni, daha sərt beşillik standartla 80 faiz uyğunluq əldə edilib.
Qlobal əməkdaşlıq mütləqdir
Bu müsbət irəliləyişlərə baxmayaraq, ESA ekspertləri orbital zibillərin təmizlənməsi və gələcək risklərin azaldılması üçün qlobal əməkdaşlığın vacib olduğunu vurğulayırlar. Əks halda, bəşəriyyət üçün əvəzolunmaz olan orbital ərazilərdən istifadə təhlükə altına düşə bilər.
Yeganə
Ən son xəbərləri bizim Facebook kanalımızda izləyin
Ən son xəbərləri bizim Instagram kanalımızda izləyin
Tramp Ukraynaya gözlənilməz zərbə endirdi - Brantner
Almaniyanın Yaşıllar Partiyasının lideri Franziska Brantner ABŞ Prezidenti Donald Trampın Ukraynaya qarşı siyasətini kəskin tənqid edib.CityPost.az xəbər verir ki, partiya lideri Kiyevə səfəri zamanı oradakı insanların təslim olmayacağına şəxsən şahid olduğunu bildirib."Bəs Tramp nə edir? O, ukraynalılara arxadan zərbə endirir. Ukrayna yanarkən, Vaşinqtondakı bu Neron Vladimir ilə Tramp-Putin müqaviləsi bağlayır", - deyə o vurğulayıb.Brantner ABŞ-ın Ukraynadakı müharibəyə son qoymaq planını "təslimiyyət müqaviləsi" adlandırıb və nasist dövrü ilə tarixi paralel apararaq qeyd edib:"Bu, xəyanətdir, bu, Münhen 2-dir”....
29 Noyabr 2025, 23:40
Türkiyədə FETÖ-yə qarşı əməliyyat keçirilib, 92 şübhəli saxlanılıb
Türkiyədə FETÖ-yə qarşı əməliyyat keçirilib, bir həftə ərzində 92 şübhəli saxlanılıb.CityPost/az xəbər verir ki, bu barədə Türkiyənin daxili işlər naziri Əli Yerlikaya "X" səhifəsində məlumat paylaşıb.O qeyd edib ki, həmin şəxslər arasında FETÖ-nün hazırkı strukturu daxilində fəaliyyət göstərən, təşkilat ilə əlaqəli saxta yardım qurumlarına maliyyə təmin edən, sosial mediada FETÖ təbliğatı aparan və xaricə qaçmağa cəhd edənlərdir.
29 Noyabr 2025, 11:46
Qara dənizdə daha bir tanker zərbə alıb, 20 nəfər təxliyə edilib
Qara dənizdə "VİRAT" adlı tanker zərbə alıb.CityPost.az xəbər verir ki, bu barədə Türkiyənin Gəmiçilik Baş İdarəsi məlumat yayıb.Bildirilib ki, tanker 35 dəniz mili məsafədə ikən zərbə aldığı barədə məlumat verib, dərhal xilasedicilər və bir gəmi əraziyə yönləndirilib.Tankerdəki 20 nəfərin vəziyyətinin yaxşı olduğu qeyd edilib. Hadisənin səbəbləri araşdırılır.Xatırladaq ki, daha əvvəl Bosfor boğazı yaxınlığında üzən "Kairos" tankerinin minaya toxunaraq partladığı barədə məlumat verilmişdi. Gəmidə olan 25 nəfər təxliyə edilmişdi....
28 Noyabr 2025, 23:34
Rusiyanın Kiyevə hücumu nəticəsində dörd nəfər ölüb
Rusiyanın 25 noyabr gecəsi Kiyevə endirdiyi zərbə nəticəsində dörd nəfər ölüb, daha üç nəfər isə yaralanıb.CityPost.az xəbər verir ki bu barədə "RBC-Ukraine" məlumat yayıb.
25 Noyabr 2025, 10:25
Gürcüstanda qəzaya uğrayan hərbi təyyarənin qara qutusu Türkiyəyə gətirilib
Noyabrın 11-də Gürcüstan ərazisində qəzaya uğrayan Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələrinə məxsus "C130" tipli hərbi nəqliyyat təyyarəsinin qara qutusu bu ölkəyə gətirilib.CityPost.az bu barədə "Yeni Şafak" qəzetinə istinadən xəbər verir."CNN Türk" telekanalı isə Gürcüstandan qara qutunu Türkiyəyə daşıyan təyyarənin artıq paytaxt Ankaraya eniş etdiyi məlumatını paylaşıb.Telekanal həmçinin qara qutunun oxunmasının hadisənin baş vermə səbəbini üzə çıxaracağını da qeyd edib.Xatırladaq ki, Gürcüstan ərazisində qəzaya uğrayan Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələrinə məxsus "C130" tipli hərbi nəqliyyat təyyarəsindəki hərbçilərin hamısı - 20 nəfər həlak olub, onlardan 19-nun cəsədi tapılıb....
12 Noyabr 2025, 23:23
Türkiyənin hərbi yük təyyarəsi Gürcüstanda qəzaya uğrayıb
Azərbaycandan qalxdığı bildirilən Türkiyənin C-130 hərbi yük təyyarəsi Gürcüstan ərazisində qəzaya uğrayıb.CityPost.az xəbər verir ki, bu barədə Türkiyə Milli Müdafiə Nazirliyi məlumat yayıb.Bildirilib ki, Azərbaycan və Gürcüstanın müvafiq strukturları ilə koordinasiyalı şəkildə axtarış-xilasetmə işlərinə başlanılıb.
11 Noyabr 2025, 16:46
