Süni intellekt "chatbot"u Turinq testindən keçdi: Bəs indi nə olacaq?
Maraqlı 16 Aprel 2025, 15:39

569
ABŞ-da aparılan yeni bir araşdırma, süni intellektli chatbotun insana bənzər intellektə malik olduğunu göstərən kritik sınaqdan keçdiyini ortaya qoydu.
CityPost.az xəbər verir ki, San Dieqo Kaliforniya Universitetindən iki tədqiqatçı tərəfindən aparılan və hələ də ekspert rəyi üçün təqdim edilməmiş araşdırmada dörd böyük dil modeli (LLM) Turing testinə məruz qalıb.
Sınaq nəticəsində OpenAI tərəfindən hazırlanmış GPT-4.5 modeli iştirakçılar tərəfindən 70 faizdən yuxarı nisbətdə insanlardan fərqlənə bilməyib.
Turing testi nədir?
İngilis riyaziyyatçısı və kompüter alimi Alan Turinq tərəfindən 1950-ci ildə təklif edilən Turing testi, maşının insan kimi düşünüb-düşünmədiyini anlamaq məqsədi daşıyan təcrübə kimi tanınır.
Testdə insan sorğu-sual edən biri insan, digəri isə süni intellekt olan iki həmsöhbətlə yazılı şəkildə ünsiyyət qurur və hansının insan olduğunu ayırd etməyə çalışır.
Əgər sorğu aparan şəxs bu fərqi edə bilmirsə, testdən keçən sistem “insan kimi intellektə” malik sayılır.
Araşdırma nə tapdı?
Mart ayında nəşr olunan ilkin araşdırmada ELIZA, GPT-4o, LLaMa-3.1-405B və GPT-4.5 adlı dörd süni intellekt modeli sınaqdan keçirilib. 284 iştirakçıdan ibarət eksperimental qrupda hər bir fərd eyni vaxtda biri insan, digəri isə süni intellekt olan iki “şahid”lə beş dəqiqəlik yazışmalar aparırdı.
Nəticələrə görə, iştirakçılar GPT-4.5-i insanla səhv saldıqları zamanların 73 faizini səhv ediblər. LLaMa-3.1-405B üçün bu nisbət yüzdə 56 olaraq ölçülsə də, ELIZA və GPT-4o modelləri müvafiq olaraq yalnız yüzdə 23 və 21 faiz insanlarla səhv salınıb.
Turing testinin tənqidləri
Turing testi illərlə süni intellektin “intellektini” ölçmək üçün istifadə edilən simvolik vasitə olsa da, elmi ictimaiyyətdə onun etibarlılığı ilə bağlı tam konsensus yoxdur.
Testin dörd əsas tənqidi diqqəti cəlb edir:
Davranış və düşüncə arasındakı fərq: Bəzi ekspertlər testin yalnız xarici davranışı ölçdüyünü və faktiki düşünmə qabiliyyətini əks etdirmədiyini iddia edirlər.
Beyin maşındırmı?: Türinqin beynin mexaniki strukturlarla izah oluna biləcəyi yanaşması bəzi elm adamları tərəfindən qəbul edilmir.
Əməliyyat fərqi: Kompüterlər və insanlar fərqli şəkildə işlədikləri üçün bu proseslərin eyni nəticələrə çatsalar da müqayisə edilə bilməyəcəyi ifadə edilir.
Testin əhatə dairəsi: Tək bir davranışın qiymətləndirilməsinin ümumi zəkanın ölçülməsi üçün kifayət etməyəcəyi fikri önə çıxır.
O, doğrudanmı insan kimi düşünür?
Tədqiqatın müəllifləri GPT-4.5-in sınaqdan keçdiyini etiraf edir, lakin bunun sistemin insan intellektinə malik olması demək olmadığını vurğulayırlar. Buradakı süni intellektin yalnız “insan kimi görünməyə” müvəffəq olduğu bildirilir.
Tədqiqatın qısa müddəti və müəyyən "şəxsiyyətləri" götürən modellər kimi dəyişənlərin test nəticələrinə təsir edə biləcəyi də ifadə edilir.
Mütəxəssislərin fikrincə, GPT-4.5 hazırda insanlar qədər ağıllı deyil. Lakin onun bəzi situasiyalarda insanları inandıra biləcək təqlid qabiliyyətinin olması danılmaz faktdır.
Yeganə
Ən son xəbərləri bizim Facebook kanalımızda izləyin
Ən son xəbərləri bizim Instagram kanalımızda izləyin

Marsda karbon dövranının sübutu tapıldı
NASA-nın "Curiosity" roveri Qırmızı Planetin iqlim tarixinə işıq salacaq mühüm kəşf edib. Əvvəllər yalnız Marsda mövcud olduğu fərz edilən karbon dövrünün ilk birbaşa sübutu aşkar edilib.
18 Aprel 2025, 11:55

Yeni texnologiya: Karbon qazı 15 dəqiqə ərzində yanacağa çevrildi
Yaponiyada hazırlanmış yeni texnologiya sayəsində karbon qazı (CO₂) cəmi 15 dəqiqə ərzində sintetik yanacaq komponentinə çevrilə bilər. Bu üsul aşağı qiymətli katalizatorla yüksək səmərəliliyi təmin etməklə və sənaye standartlarını aşaraq karbon neytral gələcəyə doğru mühüm addım hesab olunur.
18 Aprel 2025, 11:44

Rəqəmsal yaddaşın gizli dəyəri: ciblərimizi və planetimizi təhdid edir
Şəkil və fayllarla dolu olan rəqəmsal buludlarımızın bilmədən təbiətə vurduğu zərərlər günü-gündən artır. Mütəxəssislərin fikrincə, ayrı-ayrı istifadəçilərin məlumat vərdişləri təkcə xərclər baxımından deyil, həm də ətraf mühit baxımından ciddi nəticələrə səbəb olur.CityPost.az xəbər verir ki, “Bulud yaddaşınız demək olar ki, doludur” xəbərdarlığı bir çox insan üçün kabusa çevrilib.Üstəlik, istifadəçilərin bundan xəbəri olmasa da, bu rəqəmsal yığılma həm enerji istehlakını artırır, həm də karbon emissiyalarını artırır.Fərqli platformaların üzvü olan istifadəçilər il ərzində təkcə saxlama xidmətlərinə yüzlərlə lirə xərcləyə bilərlər.İstifadəçilər bilmirlər: Məlumatların saxlanması da təbiəti tükəndirirLoughborough Universitetinin professoru Tom Jackson rəqəmsal məlumatların internetdə uzaq serverlərdə saxlanıldığını və bu mərkəzlərin böyük miqdarda enerji tələb...
16 Aprel 2025, 15:28

Qəhvənin insan orqanizminə təsirləri
Bir çox insan səhərlər, xüsusən də iş günləri qəhvə içir. Təəccüblü deyil ki, bu içki planetin müxtəlif yerlərində bu qədər sevilir. Çünki kofenin canlandırıcı təsiri var, xarakterik dad və zəngin ətrə malikdir. Maraqlıdır, gün ərzində neçə fincan kofe içmək olar?CityPost.az bu barədə xarici mediaya istiandən maraqlı məqamları diqqətə çatırır.İnsan orqanizminə təsiriİçkinin tərkibində antioksidantlar, yağlar, minerallar və üzvi turşular da daxil olmaqla bir çox müxtəlif birləşmələr var. Ancaq əsas bioloji aktiv maddə həm stimullaşdırıcı, həm də potensial olaraq həddindən artıq yükləyici təsir göstərən kofein hesab olunur.Maddələr mübadiləsi və enerjiKofein maddələr mübadiləsini sürətləndirir və yağların parçalanmasını təşviq edir, buna görə də tez-tez yağ...
15 Aprel 2025, 17:00

Mütəxəssislərdən XƏBƏRDARLIQ: Əsnəmək təhlükəlidir?
ABŞ Yuxu Təbabəti Akademiyasının yeni hesabatında tez-tez əsnəmə, gündüz diqqətsizlik və artan kofein istəyi kimi simptomların ciddi yuxu çatışmazlığının əlamətləri ola biləcəyi müəyyən edilib. Mütəxəssislərin fikrincə, bu vəziyyət həm fiziki təhlükəsizliyi təhdid edir, həm də uzunmüddətli sağlamlıq problemlərinə yol açır.CityPost.az xəbər verir ki, hesabatda fikirləri yer alan Yuxu Təbabəti Akademiyasının prezidenti və Mayo Klinikasının Yuxu Mütəxəssisi Dr. Johns Hopkins. Erik Olson var.Yeddi saatdan az yuxu ciddi risklər yaradırMütəxəssislər keyfiyyətli və fasiləsiz bir gecə yuxusunun müddətinin ən az 7-8 saat olması lazım olduğuna diqqət çəkirlər.Bu müddətdən az yatmaq; Diabet, depressiya, ürək və böyrək xəstəlikləri, yüksək qan təzyiqi, piylənmə və insult kimi xəstəlikləri...
15 Aprel 2025, 13:30

Yerin dərinliklərində sirli yeni həyat formaları kəşf edildi
Miçiqan Dövlət Universitetinin tədqiqatçıları Yer kürəsinin “kritik zonasında” həyat üçün həyati əhəmiyyət kəsb edən torpaq qatında əvvəllər məlum olmayan mikroblar ailəsini aşkar ediblər. Bu mikroorqanizmlərin suyun təmizlənməsi və ətraf mühitin davamlılığı baxımından yenilikçi potensiala malik olduğu bildirilir.Citypost.az xəbər verir ki, yerin “kritik zonası” ağacların zirvələrindən başlayaraq 200 metr dərinliyə qədər uzanan ekosistem təbəqəsini əhatə edir. Bu bölgə; O, torpağın əmələ gəlməsi, su dövranı və qidalanma dövrü kimi həyati prosesləri tənzimləyir və buna görə də qida istehsalı, suyun keyfiyyəti və ekosistemin sağlamlığı üçün əvəzolunmaz hesab olunur.Miçiqan Dövlət Universitetinin Mikrobiologiya professoru. James Tiedje-nin rəhbərlik etdiyi komanda bu dərin torpaq qatlarında “CSP1-3” adlı yeni...
14 Aprel 2025, 18:18