Mars kosmik gəmisi milyonlarla illik sirri açır
Maraqlı 17 Mart 2025, 17:14
1306
NASA-nın "Perseverance" roveri Qırmızı Planetin keçmişi ilə bağlı mühüm ipuçları əldə edib.
Citypost.az xəbər verir ki, "Perseverance" roverinin Marsın səthindəki qəribə qayaların lazer analizi ilə Qırmızı Planetin keçmişi ilə bağlı mühüm ipuçları əldə etdiyi bildirilib.
Marsın Jezero kraterində aşkar edilən açıq rəngli süxurlarda çox isti və rütubətli şəraitdə əmələ gələ biləcək minerallar var. Bu, planetin düşünüldüyündən çox fərqli bir yer ola biləcəyini göstərir.
“Mars kimi soyuq və quru planetdə belə bir kəşfin edilməsi həqiqətən də təəccüblüdür”
ABŞ-ın Purdue Universitetindən planetşünas Rocer Viens bildirib ki, dünyada belə minerallar çoxlu yağışlı isti iqlimlərdə və ya isti bulaqlar kimi hidrotermal sistemlərdə əmələ gəlir.
Wiens, bu mineralların qayaların uzun müddət axan suda qalması nəticəsində əmələ gəldiyini ifadə edərək, “İsti su, zamanla qayalardan bütün həll olunan elementləri çıxararaq, geridə yalnız ən davamlı elementləri buraxır. “Mars kimi soyuq və quru planetdə belə bir kəşfin edilməsi həqiqətən də təəccüblüdür.
NASA-nın “Perseverance” roveri Jezero kraterində aşkar edilən və ətrafı ilə uyğun gəlməyən açıq rəngli qayaları araşdırıb. Bu tip süxurlar sonradan yerləşdikləri bölgəyə daşındıqları üçün “yerüstü süxurlar” adlanır.
Tədqiqatçılar Perseverance-ə bu süxurları "Lazerlə Stimullaşdırılmış Hava Spektroskopiyası" adlı texnologiyadan istifadə etməklə tədqiq etmək tapşırığı verdilər. Bu texnika süxurların tərkibini onlara lazerlə vuraraq təhlil edir.
Həmçinin oxuyun
"Şərurlu İsfəndiyar"ın ölkədən çıxışına qadağa qoyulması və məhkəməyə məcburi gətirilməsi üçün vəsatət verilib
Arif Babayevə Heydər Əliyev Mükafatı verilib
Məzahir Pənahovun keçmiş gəlininin acı hekayəsi - “Görünür ki, çox tərbiyəsiz oğul böyüdüb”
Azər Badamovun Rusiyaya buraxılmamasının səbəbi açıqlanıb
"Bu qayalar Marsda əvvəllər gördüyümüz heç bir şeyə bənzəmir"
Lazer mineralın kiçik bir hissəsini buxarlandırır və onun atomlarını və ionlarını stimullaşdırır. Sonra, spektroskopiya cihazı yayılan işığı araşdıraraq mineralın tərkibini təyin edir. Nəticələr alimləri təəccübləndirib. Wiens, kəşfin gözlənilməz olduğunu söyləyərək, "Bu qayalar Marsda daha əvvəl gördüyümüz heç bir şeyə bənzəmir" dedi.
Təhlillər süxurların əsasən “kaolinit” adlanan yumşaq, ağ silikat gil mineralından ibarət olduğunu ortaya qoydu. Marsda kaolinit Yerdəkindən daha sərt idi. Bunun Marsda fərqli hava şəraiti ilə əlaqədar olduğu düşünülür. Tədqiqatçılar qayalarda "spinel" adlı başqa bir mineralın izlərini də tapdılar.
Spinel Yer üzündə tərkibində maqnezium alüminium olan qiymətli daş kimi tanınır. Lakin onun Marsdakı kaolinit süxurlarında necə əmələ gəldiyi hələ məlum deyil. Elm adamları bu mineralın həm vulkanik, həm də metamorfik proseslər nəticəsində əmələ gələ bilən alüminium baxımından zəngin bir növ ola biləcəyini düşünürlər.
Yeganə
Ən son xəbərləri bizim Facebook kanalımızda izləyin
Ən son xəbərləri bizim Instagram kanalımızda izləyin
Alimlər elektrik cərəyanını keçirən bakteriya kəşf etdi
Oreqon sahillərində kəşf edilən yeni elektrik keçirici bakteriya növü ətraf mühitin təmizlənməsindən bioelektronikaya qədər sahələrdə inqilab etmək potensialına malikdir.CityPost.az xəbər verir ki, ABŞ-ın Oreqon sahillərində palçıqlıqlarda əvvəllər məlum olmayan bakteriya növü aşkar edilib. "Candidatus Electrotrix yaqonensis" adlanan bu bakteriya elektrik cərəyanını keçirmə qabiliyyətinə malikdir.Kəşf edən Oreqon Dövlət Universitetindən Cheng Li və professor Clare Reimers, bu bakteriyanın elektrik cərəyanını naqil kimi keçirə biləcəyini ifadə etdilər. Hüceyrələri uzun saplar əmələ gətirmək üçün bir-birinə bağlanan bakteriyalar, nikellə zəngin keçirici lifləri sayəsində elektronları uzun məsafələrə daşıya bilirlər.Yeni növ digər tanınmış kabel bakteriya cinslərinə bənzəyir, Ca. Elektrotrix və Ca. Electronema-nın genetik xüsusiyyətlərini daşıyır. Bu, bakteriyaların bu...
06 May 2025, 14:14
Süni intellekt sosial qarşılıqlı əlaqə testindən keçə bilmədi
Cons Hopkins Universitetinin tədqiqatı süni intellektin insanlarla müqayisədə sosial qarşılıqlı əlaqəni şərh etməkdə ciddi çatışmazlıqlara malik olduğunu ortaya çıxarıb.CityPost.az xəbər verir ki, tədqiqata görə, insanlar qısa videolar üzərində sosial qarşılıqlı əlaqəni müəyyən etmək və qiymətləndirməkdə süni intellektdən daha ardıcıldırlar.Bu çatışmazlıq xüsusilə süni intellektə əsaslanan texnologiyalar, məsələn, avtonom nəqliyyat vasitələri və insanabənzər robotlar üçün böyük problem yaradır. Çünki bu sistemlərin təhlükəsiz işləməsi üçün insan davranışlarını düzgün təhlil etməyi bacarmalıdırlar.İştirakçılardan üç saniyəlik videolara baxaraq sosial əlaqələri qiymətləndirmələri istəndi. Eyni kliplər 350-dən çox süni intellekt modeli tərəfindən də təhlil edilib. İnsanlar bir-biri ilə yüksək nisbətdə razılaşsa da, AI modelləri uyğun olmayan nəticələr verdi.Hansı modellər...
06 May 2025, 14:00
Alimlərdən inqilabi kəşf
ABŞ Enerji Departamentinin Lourens Berkli Milli Laboratoriyasının tədqiqatçıları dünyanın digər alimlərinin köməyi ilə karbon qazını yalnız günəşdən istifadə edərək istifadə edilə bilən maye yanacağa çevirmək üçün təbii fotosintezi təqlid edən cihaz kəşf ediblər.CityPost.az xəbər verir ki, təbiət Katalizində təsvir edilən inqilabi texnologiya bərpa olunan enerji texnologiyasında inqilab edəcək.Yaşıl yarpaqların günəş işığından istifadə edərək enerji istehsal etməsindən nümunə götürən Peidong Yangın rəhbərlik etdiyi tədqiqat qrupu fotosintezin əsas xüsusiyyətlərini təqlid edən bir cihaz hazırlayıb.Berkeley Laboratoriyasının Material Elmləri Bölməsində baş professor Yang deyir: "Təbiət bizim ilhamımız idi. Əvvəlcə fərdi komponentləri işləməli idik, lakin hər şeyi bir yerə toplayıb uğur qazandığımızı anlayanda bu, çox həyəcanlı...
01 May 2025, 16:37
ESA kosmosda çətir qurur: Nə edəcək?
Avropa Kosmik Agentliyi (ESA) iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə inqilab edəcək yeni, təməlqoyma peykini uğurla orbitə buraxıb. “Biokütlə” adlanan peyk dünyadakı meşələrin üç ölçülü xəritəsini çəkəcək və kosmosdan indiyə qədər edilən ən dəqiq karbon ölçmələrini həyata keçirəcək.CityPost.az xəbər verir ki, ESA-nın "Biokütlə" peyki Fransa Qvianasındakı Kurou bazasından Vega-C raketi ilə kosmosa buraxılıb. Peykin ən diqqətçəkən xüsusiyyəti açıldığında nəhəng çətir şəklini alan radar antenasıdır. ABŞ-ın müdafiə firması L3 Harris tərəfindən layihələndirilən antenanın kosmosda tam açılması 9 gün çəkəcək.Biokütlə uzun dalğa uzunluğuna malik P diapazonlu sintetik diyaframlı radar (SAR) sistemi ilə təchiz edilmişdir. Airbus tərəfindən hazırlanmış bu radar texnologiyası meşə örtüyünün dərinliyinə nüfuz edə...
01 May 2025, 15:30
Alimlər 100 milyon il sabit qalan atom saatı hazırlayırlar
Amerikalı alimlər zamanın ölçülməsində dəqiqliyin zirvəsini təmsil edən yeni atom saatını təqdim ediblər. Milli Standartlar və Texnologiya İnstitutu (NIST) tərəfindən hazırlanmış NIST-F4 adlı saat 100 milyon il ərzində yalnız bir saniyəlik səhv göstərir.CityPost.az xəbər verir ki, Kolorado ştatında bir laboratoriyada hazırlanmış NIST-F4, ikincisini təyin edən fundamental istinadlardan biri olmağa namizəddir.Bu aydan etibarən institut saatı ilkin tezlik standartı kimi qeydiyyatdan keçmək üçün Beynəlxalq Çəkilər və Ölçülər Bürosuna (BIPM) təqdim edib.Atom vibrasiyası ilə işləyən saatAdi mexaniki və ya rəqəmsal saatlardan fərqli olaraq, NIST-F4 sezium atomlarının təbii vibrasiyası əsasında vaxtı ölçür.Bu atomlar lazer vasitəsilə mütləq sıfıra yaxın temperaturlara qədər soyudulur və sonra fontan kimi...
01 May 2025, 15:16
"ChatGPT"yə "təşəkkür edirəm" demək baha başa gələ bilər
"OpenAI", "ChatGPT"də nəzakətli mesajlar yazan istifadəçilərin on milyonlarla dollar dəyərində elektrik istehlakına səbəb olduğunu aşkar edib.CityPost.az xəbər verir ki, "OpenAI"nin baş direktoru Sam Altman izah edib ki, "ChatGPT"də istifadəçilərin istifadə etdiyi “zəhmət olmasa” və “təşəkkür edirəm” kimi nəzakətli ifadələr şirkətin əməliyyat xərclərinə milyonlarla dollar əlavə edir."X" platformasında bir istifadəçi, nəzakətli ifadələr səbəbiylə "OpenAI"nin nə qədər elektrik xərclədiyi ilə maraqlandı və soruşub. İlk baxışdan əhəmiyyətsiz görünsə də, bu cür nəzakət nümunələri "ChatGPT"nin daha uzun və daha mənalı cavablar verməsini tələb edir. Nəticədə emal gücünü artırır, enerji istehlakını və buna görə də xərcləri artırır.Mütəxəssislər nə deyir?Süni intellektə qarşı nəzakətli dildən istifadə bəziləri üçün lazımsız...
22 Aprel 2025, 18:18
