TikTok-un gələcəyi: İlon Mask və ya Mr. Beast?

TikTok ABŞ-da cəmi 12 saat offline olduqdan sonra yeni prezident Donald Tramp ümummilli qadağanı təxirə salacağını açıqladı.

Citypost.az bu barədə Tramp proqramın ABŞ-da əbədi olaraq yoxa çıxmaması üçün alıcıya 75 gün vaxt verdi.

Bəs, TikTok-un gələcəyi necə olacaq?

Bazar ertəsi vəzifəyə gəldikdən dərhal sonra imzaladığı prezident fərmanı ilə Tramp TikTok və onun 170 milyon istifadəçisinə 75 günlük güzəşt müddəti verdi. Bu müddət ona görə verilib ki, yeni rəhbərlik məsələ ilə bağlı müvafiq qərar qəbul etsin. Ali Məhkəmənin ötən həftə təsdiq etdiyi qadağaya əsasən, TikTok-un ana şirkəti ByteDance mülkiyyət hüququnu Çində olmayan bir şirkətə verməlidir. Rəsmilər bildirirlər ki, bu addım proqramın təbliğat yayması və ya alqoritmi vasitəsilə ABŞ vətəndaşlarının şəxsi məlumatlarını toplaması ilə bağlı təhlükəsizlik problemlərini həll etmək məqsədi daşıyır. Prezident Tramp bəyan edib ki, hətta şirkətin yalnız 50 faizini satmaq belə qadağanın qarşısını almaq üçün kifayətdir. Mümkün alıcılar arasında YouTuber MrBeast və texnoloji milyarder Elon Musk var.

Trilyon dollarlıq təklif iddiası

Əsl adı Cimmi Donaldson olan 26 yaşlı MrBeast bir qrup investorla TikTok-u xilas etmək təklifi ilə çıxış edib. Təklifin məbləği açıqlanmasa da, Tramp təqribən 1 trilyon dollarlıq rəqəmi qeyd edib. Donaldson keçən həftə TikTok-da paylaşdığı videoda platformanın alınması ilə bağlı danışıqlarda iştirak etmək istədiyini bildirib. Musk isə TikTok almaq niyyəti ilə bağlı heç bir açıqlama verməyib. Bununla belə, Tramp SpaceX, Tesla və X şirkətlərinin sahibi Maskın tətbiqi satın almasına müsbət yanaşdığını bildirib.

Qadağanın təxirə salınması TikTok və ifadə azadlığı müdafiəçiləri tərəfindən müsbət qarşılanıb. Ərizənin bağlanmasının ABŞ Konstitusiyasının Birinci Düzəlişinə zidd olduğunu müdafiə edənlər bu qərarın hüquq pozuntusu olduğunu iddia ediblər. Bununla belə, bəzi hüquqşünaslar Trampın prezident fərmanının konstitusiyaya uyğun olmaya biləcəyini düşünür. Knight First Adendment İnstitutunun baş hüquqşünası Ramya Krişnan The Independent-ə bildirib ki, icra sərəncamı TikTok-u xilas etməkdənsə, platformanı tamamilə prezidentin təşəbbüsünə buraxıb və rəqəmsal məkanda onun gücünü gücləndirib.

ABŞ qanunlarına görə, prezident Konqres tərəfindən qəbul edilən və Ali Məhkəmənin təsdiq etdiyi qanunu ləğv edə bilməz. Bununla belə, qanunun tələblərinə əməl etmək üçün "əhəmiyyətli irəliləyiş" əldə olunarsa, gecikmə verilə bilər. Bu halda alıcı tapmaq bu tələbi ödəyə bilər. ByteDance hələ TikTok satmaq niyyəti ilə bağlı rəsmi açıqlama verməyib. Bu o deməkdir ki, Trampın sərəncamı hüquqi problemlərlə üzləşə bilər; Bu etirazlar hətta onun öz partiyasından da gələ bilər.

Respublikaçı senatorlar Tom Cotton və Pete Ricketts bazar günü verdiyi açıqlamada qanunun artıq qüvvəyə mindiyini və qeyri-müəyyən təxirə salınması üçün heç bir hüquqi əsas olmadığını söylədi. Vurğulanıb ki, TikTok-un gələcəkdə ABŞ-da fəaliyyətini davam etdirməsi üçün ByteDance qanunla müəyyən edilmiş şərtlərə uyğun olaraq Çinlə bütün əlaqələri kəsməli və satış müqaviləsi bağlamalıdır. Qadağanın təxirə salınmasına etiraz olmasa, 5 aprel potensial alıcının Trampın şərtlərini yerinə yetirərək TikTok-u xilas etmək üçün ByteDance ilə razılığa gəlməsi üçün son tarix olacaq.

Yeganə