Araşdırma: Dünyada bir çox insan keyfiyyətli yuxudan məhrumdur

Həm fiziki, həm də ruhi sağlamlıq üçün əvəzolunmaz olan keyfiyyətli yuxu həyatın müxtəlif sahələrində səmərəliliyi artırsa da, dünyada bir çox insan yuxu rejimini yaxşılaşdırmaqda çətinliklərlə üzləşir.

Citypost.az xəbər verir ki, Ümumdünya Yuxu Dərnəyi fiziki və ruhi sağlamlığın əsas elementlərindən biri olan yuxunun, balanslı qidalanmanın və nizamlı idmanın əhəmiyyətinə diqqət çəkmək üçün hər il “Ümumdünya Yuxu Günü” təşkil edir.

Hər il yaz bərabərləşməsindən əvvəlki cümə günü kimi qəbul edilən “Ümumdünya Yuxu Günü” bu il martın 14-nə təsadüf edir. Bu ilki mövzu "Yuxu Sağlamlığını Prioritet Edin" olaraq təyin olundu.

Keyfiyyətli yuxu nə deməkdir?

ABŞ Xəstəliklərə Nəzarət və Qarşısının Alınması Mərkəzlərinə (CDC) görə, yuxuya getməkdə çətinlik çəkmək, gecə boyu fasilələrlə oyanmaq və səhərlər hələ də narahat olmaq yuxu keyfiyyətinin aşağı olmasının əlamətləridir.

Yüksək yuxu keyfiyyətinə sahib olmaq insanları xəstəliklərdən, ürək xəstəliklərindən, şəkərli diabetdən və yüksək təzyiqdən, hətta yol qəzalarından qoruyur. Sağlam və nizamlı yuxu həmçinin çəki, maddələr mübadiləsi, stress səviyyələri və diqqət səviyyələrini tarazlaşdırır.

Fərdlərin yuxu keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq üçün qəbul edə biləcəyi vərdişlər arasında hər gün eyni saatda yatmaq, sərin və sakit bir mühitdə yatmaq, nizamlı idman etmək və balanslı qidalanma, yatmazdan ən az yarım saat əvvəl elektron cihazlardan, ağır qidalardan və kofeindən uzaq durmaq daxildir.

Digər tərəfdən, dünyada bir çox insan yuxusuzluq (yuxusuzluq), narahat ayaq sindromu, narkolepsiya (həddindən artıq yuxululuq və gün ərzində qəfil yuxuya getmək), yuxu apnesi kimi bəzi ümumi yuxu problemlərinə görə keyfiyyətli yuxu rejimi yarada bilmir.

Tez-tez rast gəlinən, lakin diaqnoz qoyulmayan yuxu apnesi, yatarkən nəfəs ala bilməmək, yüksək səslə xoruldama, nəfəs darlığı səbəbiylə birdən oyanmaq, səhərlər baş ağrısı hiss etmək kimi vəziyyətlərə səbəb olur.

Sinir sistemindən qaynaqlanan bir xəstəlik olan narahat ayaqlar sindromu adətən gecə yatmazdan əvvəl ayaqlarda narahatlıq hissi olaraq ortaya çıxır.

Yuxunun keyfiyyəti və səmərəliliyi birbaşa mütənasibdir

ABŞ-da Milli Yuxu Fondunun 2024-cü ilin sentyabrında 1372 böyük insanın iştirakı ilə yuxu vərdişləri ilə bağlı keçirdiyi sorğuya əsasən, gündəlik həyatın bir çox sahələrində yuxu keyfiyyəti ilə səmərəlilik arasında əlaqə var.

Kifayət qədər yuxu aldıqlarında, iştirakçıların 72 faizi əhval-ruhiyyələrinə, iş performanslarına və sosial həyatlarına ümumi müsbət təsirlər müşahidə etdiklərini söylədi.

İştirakçıların yüzdə 90-ı keyfiyyətli yuxunun işdəki məhsuldarlığına müsbət təsir etdiyini ifadə edərkən, bunun sosial həyatına müsbət təsir etdiyini deyənlərin nisbətinin yüzdə 80-i olduğu müəyyən edilib.

Yaşı 65-dən yuxarı olan iştirakçıların 68 faizi keyfiyyətli yuxunun həyatlarına müsbət təsir etdiyini ifadə edərkən, 18-30 yaş arası gənclərdə bu nisbət yüzdə 77-yə çatır.

Digər tərəfdən, iştirakçıların üçdə ikisindən çoxunun yuxuya getməkdə çətinlik çəkdiyi, 38 faizinin dincəlmiş kimi oyanmadığı, demək olar ki, yarısının fasiləsiz yata bilmədiyi müəyyən edilib.

İştirakçıların yalnız 17 faizi yatmazdan bir saat əvvəl elektron cihazlardan üz çevirdiyini bildirib.

Bütün dünyada yuxu vərdişləri

Həmçinin oxuyun

İqtisad Universitetində diplom problemi - Nazirlik nəyi araşdırır?

Müğənni qəbiristanlıqda yandırılıb? - Anasından şok ittiham (VİDEO+FOTO)

Moskva ətrafında PUA hücumu zamanı doqquz nəfər yaralanıb, bir nəfər ölüb

Xoşqədəm Hidayətqızı məhkəməyə verilir  —  Efirdə nə baş verib? (VİDEO)

ABŞ-ın tibbi avadanlıq istehsalçısı ResMed tərəfindən 2024-cü ildə 17 müxtəlif ölkədən 36 min insanla aparılan sorğuda keyfiyyətli yuxu və məhsuldarlığın bir-biri ilə əlaqəli olduğu təsdiqlənib.

Taylandlıların 88 faizi yaxşı yatdıqları zaman məhsuldarlıqlarının artdığını qeyd edərkən, braziliyalılar üçün bu nisbət yüzdə 78, meksikalılar üçün isə yüzdə 77 olub.

Hindistanda respondentlərin 27 faizi, Taylandda isə 18 faizi hər gecə yaxşı yatdıqlarını bildirib. Yuxunun kəsilmədiyini deyən iştirakçıların nisbətinin Hindistanda 42 faiz, Taylandda isə 41 faiz olduğu müəyyən edilib.

Digər tərəfdən, məlum olub ki, dünyada demək olar ki, hər 10 nəfərdən 4-ü həftədə 3 gecədən az keyfiyyətli yuxu alır. Sorğuda iştirak edən 17 ölkədən 14-də fərdlərin öz yaş qrupları üçün tövsiyə olunan vaxtdan az yatdığı müəyyən edilib.

Sorğuda "ən yuxusuz ölkə" olaraq xarakterizə edilən Yaponiyada iştirakçıların yarıdan çoxu həftədə 3 və ya daha az gecə keyfiyyətli yuxu aldıqlarını bildiriblər.

Dünya üzrə iştirakçıların 14 faizi gecə boyu tez-tez oyandıqlarını bildirib.

İştirakçıların ən çox yuxu pozulduğunu bildirdiyi ölkə 44 faizlə İngiltərə olub.

Braziliyada iştirakçıların 60 faizi yuxu pozğunluğunun səbəbi kimi narahatlıq pozğunluğunu göstərib. Çindən olan iştirakçıların 43 faizi işlə bağlı stressin yuxularını pozduğunu bildirib.

Yeganə