Dünyada rekord temperatur müşahidə olunur: Vəziyyət daha da pisləşəcək
Dünya 02 Aprel 2025, 18:30
542
Dünyada temperaturun artması rekord həddə çatdıqca, iqlim böhranının təsiri getdikcə daha dağıdıcı olur. Milyonlarla insan ekstremal hava hadisələri, quraqlıq və səhralaşmaya görə evlərini tərk edir.
Citypost.az xəbər verir ki, 2015-ci ildə imzalanan Paris İqlim Sazişi qlobal istiləşməni 1,5 dərəcə Selsi ilə məhdudlaşdırmağı hədəfləyirdi.
Bununla belə, 2024-cü ildə dünyanın orta temperaturu artıq Selsi üzrə 1,6 dərəcəyə çatıb. Alimlər bu artımın əsrin sonunda 3,1 dərəcə Selsiyə çata biləcəyini proqnozlaşdırırlar.
Donald Tramp ABŞ-ı ikinci dəfə Paris sazişindən çıxarsa da, neft və qaz hasilatını artırmaq üçün qalıq yanacaq layihələrini dəstəkləyir. Argentina prezidenti Xavyer Milei iqlim dəyişikliyini “sosialist yalanı” kimi təsvir edir.
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının məlumatına görə, ölkələrin 95 faizi 2035-ci il üçün yeni iqlim hədəfləri təyin etmək üçün son tarixi qaçırıb.
ABŞ iqlim yardımını kəsir
ABŞ Bayden dövründə BMT-nin çətiri altında Yaşıl İqlim Fonduna 1 milyard dollar yardım edib. Bununla belə, Tramp administrasiyası bu fond üçün götürdüyü 4 milyard dollarlıq öhdəlikdən geri çəkildi.
ABŞ yardımının kəsilməsi bütün dünyada ekoloji layihələrə mənfi təsir göstərir. Kolumbiyada Amazon meşələrini qorumaq üçün 70 milyon dollarlıq layihə ləğv edilərkən, İndoneziyadakı Borneo Orangutan Qoruma Fondu 50 min dollarlıq dəstəyini itirdi. Keniya və İndoneziyada nəsli kəsilməkdə olan heyvanların qorunması layihələri də risk altındadır.
ABŞ Milli Okean və Atmosfer Administrasiyasının (NOAA) büdcəsində böyük ixtisarlar aparılarkən, ən azı 880 əməkdaşın ixtisar edilməsi planlaşdırılır.
2024: İqlim fəlakətləri ilə dolu bir il
2024-cü ildə Qərbi Afrika və Cənubi Asiyada daşqınlar minlərlə insanın ölümünə səbəb oldu. Cənubi Amerikada geniş yayılmış quraqlıq olduğu halda, bütün dünyada 41 gün ərzində təhlükəli dərəcədə isti hava qeydə alınıb.
Sudanda şagirdlərin şiddətli istilər səbəbindən huşunu itirməsi səbəbindən məktəblər iki həftə bağlanıb. Amazon hövzəsindəki şiddətli quraqlıq səbəbiylə bölgədə rekord səviyyədə ən aşağı su səviyyəsi müşahidə edildi.
BMT-nin məlumatına görə, 2023-cü ildən bəri Afrikada 159 ekstremal hava hadisəsi baş verib və bu hadisələr 28 mindən çox insanın ölümü ilə nəticələnib.
İqlim miqrantları artmaqdadır
2023-cü ildə 26,4 milyon insan təbii fəlakətlər səbəbindən evlərini tərk etmək məcburiyyətində qalıb. Bu rəqəm müharibə və zorakılıq nəticəsində didərgin düşmüş insanların sayından çoxdur. Təbii fəlakətlər səbəbindən miqrasiya edənlərin əksəriyyəti Afrikanın cənub-şərqində və Şərqi Asiya Sakit okean regionlarında cəmləşib.
Ardıcıl quraqlıq və daşqınlar səbəbindən 2023-cü ildə Somalidə 2 milyondan çox insan didərgin düşüb. Eynilə, Keniya və Efiopiyada 1,2 milyon insan miqrasiya etməli olub.
Planetin gələcəyi necə olacaq?
Hətta 2025-ci ilin ilk aylarında şiddətli iqlim hadisələri yüz milyardlarla dollar ziyana səbəb olub. Kaliforniyadakı yanğınları iqlim dəyişikliyini tədqiq edən ekspertlər “kifayət qədər tez-tez və şiddətli hala gələn fəlakət” kimi qiymətləndiriblər.
2050-ci il proqnozlarına görə, Braziliyanın şərqində yağıntının miqdarı 287 millimetr azalacaq, Qrenlandiyada isə 369 millimetr artacaq.
Birləşmiş Millətlər Təşkilatı vurğulayır ki, ölkələr 2050-ci ilə qədər xalis sıfır karbon emissiyası hədəflərinə nail olmaq üçün daha sürətli tədbirlər görməlidirlər.
Ekspertlərin fikrincə, yüksək emissiya edən G20 ölkələri istixana qazlarının tullantılarının azaldılmasında liderlik etməlidir. Əks halda, iqlim böhranının təsiri daha da dağıdıcı ola bilər.
Yeganə
Ən son xəbərləri bizim Facebook kanalımızda izləyin
Ən son xəbərləri bizim Instagram kanalımızda izləyin
Mark Rutte: ABŞ NATO-ya tam sadiqdir
NATO-nun baş katibi Mark Rutte Birləşmiş Ştatların Alyansa sadiq qalacağına əminliyini bir daha təsdiqləyib.Citypost.az bu barədə "CNN"ə istinadən xəbər verir.Rutte bu gün NATO xarici işlər nazirləri ilə görüşdən əvvəl jurnalistlərə deyib: "Qoşunların çıxarılması və ya buna bənzər heç bir plan yoxdur. Biz bilirik ki, ABŞ NATO-ya tam sadiqdir". Rutte bildirib ki, o, ABŞ-ın diqqətini dünyanın digər hissələrinə, o cümlədən Hind-Sakit okean regionuna yönəltmək istəyini anlayır.“Düşünürəm ki, bütün planetdə sabitliyi qorumaq bizim ümumi maraqlarımıza uyğundur”,-deyə o, bildirib.Rutte həmçinin Brüsseldə Ukraynanın xarici işlər naziri Andrey Sibiqa ilə birgə mətbuat konfransı keçirib və bu konfransda NATO rəhbəri ABŞ-ın Rusiya və Ukrayna arasında sülh...
04 Aprel 2025, 11:00
Myanmada zəlzələ nəticəsində ölənlərin sayı 3145 nəfərə çatıb
Myanmada zəlzələ nəticəsində ölənlərin sayı 3145 nəfərə çatıb, 4589 nəfər yaralanıb, 221 nəfər isə itkin düşüb.Citypost.az xəbər verir ki, bu barədə Çinin “Xinhua“ agentliyi məlumat yayıb.Məlumata görə, hələ də axtarış-xilasetmə əməliyyatları davam etdirilir.İndiyədək dağıntılar altından 653 nəfər xilas edilib, 626 nəfərin isə cəsədi çıxarılıb.
03 Aprel 2025, 22:42
Alimlər Antarktika qitəsində yeni növ dəniz canlıları topladı
Avstraliyalı alimlər Antarktika qitəsinin şərqində apardıqları araşdırmalar zamanı elm aləmində yeni ola biləcək dəniz növlərinin nümunələrini topladıqlarını bildiriblər.Citypost.az xəbər verir ki, "ABC News" telekanalının məlumatına görə, RSV Nuyina buzqıran gəmisi ilə Antarktika qitəsinin şərqinə 60 günlük səyahətə çıxan tədqiqatçılar, Avstraliyanın Antarktika Proqramı (APP) daxil olmaqla, 4 elmi qurumla əməkdaşlıq edərək, dəniz elminə yönəlmiş missiyanın bir hissəsini tamamlayıblar.Şərqi Antarktidadakı Denman buzlaqına isti suların təsirini araşdıran tədqiqatçılar Cənubi Okeandan topladıqları yeni biomüxtəliflik nümunələrini də təhlil ediblər.Tədqiqatçılar misal kimi elm aləmində artıq məlum olan bəzi növlərin, məsələn, dəniz xiyarının bir növü olan "dəniz donuzu", dəniz dibində yaşayan kiçik xərçəngkimilər olan izopodların və suda üzərkən...
03 Aprel 2025, 17:30
Macarıstan BCM-dən çıxacaq
Macarıstan hökuməti Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsini (BCM) tərk etmək qərarına gəldiyini açıqlayıb.Citypost.az xəbər verir ki, bu barədə Macarıstan hökumətinin sözçüsü Zoltan Kovacs sosial media hesabında qeyd edib:"Macarıstan Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsini tərk edir". Bundan başqa, dövlət naziri Gergely Gulyas da hökumətin BCM-dən çıxma qərarı verdiyini açıqladı.Gulyas qeyd edib: "Macarıstanın konstitusiya və beynəlxalq hüquqi öhdəliklərinə uyğun olaraq, geri çəkilmə prosesi cümə axşamı başlayacaq".Bu qərar BCM tərəfindən həbsinə order verilmiş İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahunun Macarıstana səfəri zamanı qəbul edilib.Qeyd edək ki, Macarıstan 15 yanvar 1999-cu ildə Roma Statutunu imzalayıb və ratifikasiya sənədini 30 noyabr 2001-ci ildə saxlanca təhvil verib. BCM-i yaradan Roma Statutu 1...
03 Aprel 2025, 17:14
Çin radar kalibrləmə peykini orbitə buraxıb
Çin peyki yer radarlarının kalibrlənməsi və ölçmə parametrləri üçün istifadə edilməkdən ötrü kosmosa göndərilib.Citypost.az xəbər verir ki, "Sinxua" agentliyinin məlumatına görə, "Tienping 3A-02" peyki ölkənin şimalındakı Şansi əyalətindəki Tayyuen Peyk Mərkəzindən "Long March-6" daşıyıcı raketi ilə orbitə çıxarılıb.Orbitdə planlaşdırılan mövqeyinə yerləşmiş peyk yer radarlarının kalibrlənməsi və en kəsiyinin ölçülməsi üçün istifadə olunacaq.Peyk həmçinin optik yerüstü stansiyaların təsviri təcrübələrinə, aşağı yer orbitində kosmik mühitin monitorinqi sınaqlarına, kosmik mühit atmosferinin ölçülməsinə və orbitin proqnozlaşdırılması modellərinin korreksiyasına töhfə vermək üçün nəzərdə tutulub.Buraxılış "Uzun Yürüş" raketləri ilə həyata keçirilən 568-ci uğurlu nəqliyyat missiyası idi."Tienping 3A-01" peyki 22 oktyabr 2024-cü ildə kosmosa göndərilib.Yeganə...
03 Aprel 2025, 17:00
Şolts: "Tramp ticarət nizamına hücum edir"
Almaniya kansleri Olaf Şolts ABŞ prezidenti Donald Trampı qlobal ticarət nizamına zərbə vurmaqda günahlandırıb və Trampın tariflərlə bağlı qərarının kökündən yanlış olduğunu və qlobal iqtisadiyyatın bundan zərər görəcəyini bildirib.Citypost.az xəbər verir ki, Trampın açıqladığı əhatəli gömrük rüsumlarını ciddi iqtisadi səhv olaraq xarakterizə edən Şolts onun tarif qərarının kökündən yanlış olduğunu və qlobal iqtisadiyyatın bundan mənfi təsirlənəcəyini qeyd edib.Trampı ticarət nizamına hücum etməkdə günahlandıran Şolts deyib: "Bu, bütün dünyada rifah yaradan və əslində Amerikanın səylərinin nəticəsi olan ticarət nizamına hücumdur. Nəticədə bütün qlobal iqtisadiyyat zərər görəcək".Avropa Birliyinin (AB) 450 milyon istehlakçı ilə dünyanın ən güclü tək bazarına sahib olduğuna diqqət çəkən Şolts...
03 Aprel 2025, 16:42
