Mikroplastiklər bitkilərin fotosintezinin qarşısını alır

Məlum olub ki, dünyada sürətlə artan mikroplastik çirklənmə bitkilərin fotosintez qabiliyyətinə ciddi təsir edir və bu, qlobal qida tədarükünü təhdid edir.

Citypost.az xəbər verir ki, yeni araşdırmaya görə, bu çirklənmənin əsas qida mənbələri olan buğda, düyü və qarğıdalı istehsalını 4 faizdən 14 faizə qədər azaldacağı təxmin edilir.

2022-ci ildə dünyada təxminən 700 milyon insan aclıqla mübarizə aparıb. Alimlər xəbərdarlıq edirlər ki, mikroplastik çirklənmə yaxın 20 ildə bu rəqəmi daha 400 milyon insan artıra bilər. Tədqiqatçılar bu ssenarini “qlobal ərzaq təhlükəsizliyi üçün həyəcanverici” kimi təsvir edirlər.

Tədqiqata töhfə verən alimlərdən biri, Çinin Nankin Universitetindən Prof. Huan Zhong, “Bəşəriyyət artan əhalini qidalandırmaq üçün qida istehsalını artırmağa çalışır. "Lakin plastik çirklənmə bu səyləri təhdid edir" deyən o, plastik tullantıların azaldılması üçün təcili tədbirlərin görülməsinin vacibliyini vurğulayıb.

Mikroplastiklər necə zərər verir?

Araşdırmalara görə, mikroplastiklər aşağıdakı yollarla zərər verir:

Torpağın keyfiyyətini pisləşdirir, bitkilərin qida maddələrini mənimsəməsini çətinləşdirir.

Yarpaqların səthini örtərək günəş işığının qarşısını alır.

Bitki hüceyrələrində zəhərli maddələrin yığılmasına səbəb olur.

Dəniz ekosistemlərində yosunların fotosintez qabiliyyətini azaldır.

Araşdırmada mikroplastiklərin quru bitkilərdə fotosintezi 12 faiz, dəniz yosunlarında isə 7 faiz azaltdığı müəyyən edilib. Bu azalma qlobal karbon dövrünə də təsir göstərərək okeanların atmosferdən CO2 çəkmək qabiliyyətini azalda bilər.

Ən çox təsirlənən ərazilər

Araşdırmaya görə:

Asiya ən çox itkiyə məruz qalan region olub. Düyü, buğda və qarğıdalı istehsalında illik 54 ilə 177 milyon ton arasında azalma ola biləcəyi təxmin edilir.

Buğda istehsalı xüsusilə Avropada zərər görsə də, ABŞ-da qarğıdalı istehsalı böyük zərbə vurur.

Cənubi Amerika və Afrikada bu taxılların istehsalı daha az olsa da, mikroplastik çirklənmə ilə bağlı məlumat azdır.

Okeanlarda mikroplastik çirklənmə səbəbindən ildə 1 ilə 24 milyon ton arasında balıq və dəniz məhsullarının itə biləcəyi bildirilir. Bu, on milyonlarla insan üçün əsas protein mənbəyinin azalması deməkdir.

Plastik çirklənməyə qarşı qlobal mübarizə

Tədqiqatçılar mikroplastiklərin qida istehsalına təsirini qiymətləndirmək üçün 157 araşdırmanın 3000-dən çox məlumatını araşdırıblar. Mikroplastik çirklənmə ilə qida istehsalı arasındakı əlaqəni daha yaxşı başa düşmək üçün maşın öyrənməsinə əsaslanan model də istifadə edilmişdir. Nəticələr iki fərqli metodun oxşar proqnozlar verdiyini göstərdi.

Bununla belə, bəzi alimlər modeldə istifadə edilən məlumatların əlavə yoxlama tələb etdiyini və mikroplastiklərin kənd təsərrüfatına təsirinin daha ətraflı araşdırılmalı olduğunu bildirirlər. Böyük Britaniya Milli Okeanoqrafiya Mərkəzindən prof. Richard Lampitt dedi: “Bu təhlil vacibdir, lakin məlumatların dəqiqliyi ilə bağlı ehtiyatlı olmaq lazımdır. "Mikroplastik çirklənmənin qida təchizatına təsiri ilə bağlı daha çox araşdırmaya ehtiyac var" dedi.

Dekabr ayında Birləşmiş Millətlər Təşkilatının çətiri altında plastik çirklənmənin qarşısını almaq üçün qlobal razılaşma əldə oluna bilmədi. Bununla belə, danışıqların avqustda yenidən başlayacağı açıqlanıb. Tədqiqatçılar mikroplastik çirklənmənin qlobal ərzaq təhlükəsizliyinə təsirini vurğulayır və yeni qaydaların da bu problemə diqqət yetirməli olduğunu bildirirlər.

Plimut Universitetindən Prof. Riçard Tompson deyib: “Yeni tədqiqat mikroplastiklərin qida istehsalına təsirini anlamaqda mühüm addımdır. "Mövcud hesablamalar zamanla yenidən nəzərdən keçirilə bilər, lakin biz plastik çirklənmə ilə mübarizə üçün daha çox gözləməməliyik".

Yeganə

Həmçinin oxuyun

Müğənni qəbiristanlıqda yandırılıb? - Anasından şok ittiham (VİDEO+FOTO)

Moskva ətrafında PUA hücumu zamanı doqquz nəfər yaralanıb, bir nəfər ölüb

Xoşqədəm Hidayətqızı məhkəməyə verilir  —  Efirdə nə baş verib? (VİDEO)

Fərid Əhmədov Fikrət Məmmədovun qərarını ləğv etdi