Beyin implantasiyası iflic olmuş qadının düşüncələri ani nitqə çevrildi
Dünya 01 Aprel 2025, 15:28
357
ABŞ-da 30 yaşında beyin sapı insultuna görə danışma qabiliyyətini itirən qadın, yeni beyin-kompüter interfeysi (BCI) sayəsində fikirlərini dərhal nitqə çevirməyə başlayıb.
Citypost.az xəbər verir ki, ABŞ tədqiqatçılarının hazırladığı innovativ metod qadının beyin fəaliyyətini 80 millisaniyəlik intervalla təhlil edir və sintez edilmiş səslə ötürür.
Sistem əvvəlki texnologiyaların yaratdığı gecikmələri aradan qaldırır və nitqi daha səlis edir.
İnsan bədəni düşüncələri tez-tez fərqinə varmadan dərhal səslərə çevirmək qabiliyyətindən istifadə edir. Ancaq bu proses danışma qabiliyyətini itirmiş fərdlər üçün böyük çətinlik yaradır.
ALS və ya sinir sisteminin zədələnməsi kimi nevroloji pozğunluqlar beynin nitq mərkəzinin səs istehsal mexanizmi ilə əlaqəsini poza bilər. Buna görə də, beyin implantları və xüsusi proqramlar bu şəxslər üçün yeni bir ünsiyyət üsulu təklif etməyi hədəfləyir.
Beyindən səsə çevrilmədə böyük irəliləyiş
Son illərdə BCI sistemləri ilə əhəmiyyətli irəliləyişlər əldə edilmişdir. Mövcud metodların əksəriyyəti mətni tamamilə təhlil edir və sonra onu nitqə şərh edir ki, bu da nitqin səlisliyinə mənfi təsir göstərir.
Kaliforniya Berkeley və San-Fransisko Universitetinin tədqiqatçıları öz hesabatlarında bildiriblər ki, "nitq sintezinin gecikməsi və şifrənin açılması sürətinin yaxşılaşdırılması dinamik söhbət və səlis ünsiyyət üçün vacibdir".
47 yaşlı iştirakçının sensorimotor korteksindəki məlumatlardan istifadə edərək, tədqiqat mühəndisi Kaylo Littlejohn və komandası 1000 sözdən ibarət lüğətdən 100 fərqli cümlə haqqında səssizcə düşünərkən dərin öyrənməyə əsaslanan neyron şəbəkəsini öyrətdi.
Sistem iştirakçıya səs yazısı əsasında sintez edilmiş səslə danışmağa imkan verib, əvvəlki üsullarla müqayisədə hər sözə görə tərcümə sürətini iki dəfə artırıb.
Daha təbii və daha sürətli ünsiyyət
80 millisaniyəlik zaman aralığında işləyən bu yeni üsul beyin siqnallarını anında səsləndirə və beləliklə daha təbii nitq axını təmin edə bilir. Bundan əlavə, əvvəllər öyrədilməmiş sözləri yüksək dəqiqliklə müəyyən edə bilən sistem iştirakçının əvvəllər qeydə alınmış səs yazılarından yaradılan səs sintezi ilə nitqi insanın öz səsi kimi səsləndirib.
Tədqiqatçılar metodun klinik istifadəyə hazır olmasından əvvəl daha da inkişaf etdirilməsi lazım olduğunu bildirsələr də, bu sahədəki sürətli inkişafın danışıq qabiliyyətini itirmiş şəxslər üçün ümidverici olduğunu vurğulayırlar.
Tədqiqat "Nature Neuroscience" jurnalında dərc olunub.
Yeganə
Ən son xəbərləri bizim Facebook kanalımızda izləyin
Ən son xəbərləri bizim Instagram kanalımızda izləyin
Birqütblü və ya ikiqütblü dünya olmayacaq - Qurtulmuş
Bəşəriyyət bir çox güc mərkəzlərinin üstünlüyü ilə yeni dünya nizamına addım-addım yaxınlaşır. Birqütblü və ya ikiqütblü dünya olmayacaq.Citypost.az xəbər verir ki, bu barədə Türkiyə Böyük Millət Məclisinin (TBMM) sədri Numan Qurtulmuş Özbəkistana səfəri zamanı onu müşayiət edən jurnalistlərlə söhbətində bildirib.Onun fikrincə, Çin qlobal güc mərkəzlərindən birinə çevriləcək. Hindistan, Braziliya, Meksika və çəkisi artan Türkiyə də bu rola iddialıdır.Numan Qurtulmuş deyib ki, mövcud beynəlxalq münasibətlər sistemi eskalasiya dövrlərinin qarşısını almaq iqtidarında deyil:“Dünya birliyi dünya nizamının tələblərinin sadəcə bir kağız parçası olduğu bir vəziyyətə doğru yuvarlanır. Hər hansı bir məcburetmə mexanizmi yoxdur”.O qeyd edib ki, gərginlik istəyən qüvvələrin arsenalında əvvəlkindən daha çox...
06 Aprel 2025, 11:30
Mask Trampın rüsum siyasətinə qarşı çıxıb
Amerikalı milyarder və ABŞ Hökumətin Effektivliyi Departamentinin (DOGE) rəhbəri İlon Mask ABŞ prezidenti Donald Trampın siyasətinə zidd olaraq ABŞ və Avropa İttifaqı (Aİ) arasında azad ticarət zonasının yaradılmasına çağırıb.Citypost.az xəbər verir ki, o, bu barədə İtaliyada keçirilən “Liqa Konqresi”ndə çıxışı zamanı bildirib.“Ümid edirəm ki, həm Avropa, həm də ABŞ-ın azad ticarət zonası yaratmaqla, ideal şəkildə sıfır rüsum vəziyyətinə keçməsi barədə razılıq əldə olunacaq”, - deyə o bildirib.İş adamı həmçinin qeyd edib ki, Aİ-də hərəkət və məşğulluq azadlığı ABŞ-a da şamil edilməlidir....
06 Aprel 2025, 10:22
Ermənistan Prezidenti Aİ-yə üzvlük prosesinin başlanması haqqında qanunu imzalayıb
Ermənistan Prezidenti Vaaqn Xaçaturyan ölkəsinin Avropa İttifaqına üzvlük prosesinin başlanması haqqında qanunu imzalayıb.Citypost.az xəbər verir ki, bu barədə Ermənistan mediası məlumat yayıb.
04 Aprel 2025, 17:51
Tramp Le Penin cəzasını "cadugər ovu" adlandırdı
"Fransa Milli Mitinq Partiyasının parlament fraksiyasının lideri Marin Le Penə hökm oxunması qanunun söz azadlığını boğmaq üçün istifadə edilməsinə nümunədir". Citypost.az xəbər verir ki, bu sözləri ABŞ prezidenti Donald Tramp “Truth” sosial şəbəkəsindəki səhifəsində siyasətçiyə qarşı məhkəmə qərarını şərh edərkən yazıb.O, Le Penin məhkəməsini "cadugər ovu" adlandırıb.“Bu, Avropa solunun qanundan azad sözü sıxışdırmaq və siyasi rəqibini senzura etmək üçün istifadə etməsinin nümunəsidir”,-deyən Tramp, bunun üçün rəqibin həbsə atıldığını əlavə edib.Onun sözlərinə görə, bu cür siyasi mübarizə üsulları Co Bayden dövründə keçmiş ABŞ administrasiyasının apardığı üsullara bənzəyir.“Hansı tərəfdə olmağından asılı olmayaraq, bütün bunlar Fransa və böyük fransız xalqı üçün çox pisdir. Marin...
04 Aprel 2025, 17:30
"X" 1 milyard dollardan çox cərimələnə bilər
Avropa İttifaqının tənzimləyiciləri Mask və ABŞ prezidenti Donald Tramp arasında gələcək iğtişaşların potensial təsirini qiymətləndirdiyi üçün İlon Maska məxsus sosial media platforması olan X-a 1 milyard dollardan çox cərimə tətbiq etməyi düşünür.Citypost.az bildirir ki, bu barədə “New York Times” öz mənbələrinə istinadən xəbər verir.Aİ və ABŞ arasında gərginliyi artıra biləcək sanksiyalar, X sosial şəbəkəsinin qeyri-qanuni məzmun və dezinformasiya ilə mübarizəyə yönəlmiş əsas qanunu pozduğu iddia edildiyi vaxta təsadüf edir.Rəqəmsal Xidmətlər Qanunu kimi tanınan sözügedən qanun sosial media şirkətlərini platformalarını daha yaxından izləməyə məcbur etmək məqsədi daşıyır.Sanksiyaların bu yay elan ediləcəyi gözlənilir və bu, təkcə böyük cərimə deyil, həm də məhsulun dəyişdirilməsi...
04 Aprel 2025, 17:22
Ərdoğan: "Millətim boykot çağırışlarını bağışlamadı!"
Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan, "Boykot çağırışı" barədə fikirlərini bölüşüb. Citypost.az bu barədə "Trthaber.com"a istinadən xəbər verir."Mənim millətim iqtisadiyyatda bu millətə qarşı kampaniya aparanları bağışlamaz",-deyə Türkiyə lideri qeyd edib.Ərdoğan İstanbulda cümə namazından sonra jurnalistlərin gündəmlə bağlı suallarını cavablandırıb.Açıqlamalarında ABŞ-a səfəri üçün hələ bir tarixin müəyyən edilmədiyini deyən Ərdoğan bildirib: "Həm xarici işlər nazirinin, həm də ticarət nazirinin görüşləri, Amerikaya səfər proqramları sual altında ola bilər. Bu təqvimlər hər an dəyişə bilər, dostlarımız da Amerikaya gedə bilər. Son vaxtlar vergi ilə bağlı yenidən strukturlaşma məsələsi də son vaxtlar gündəmin əsas mövzusu ola bilər. Bu səfərlər zamanı gündəmimiz Türkiyəyə qarşı düşündükləri müsbət yanaşmanın...
04 Aprel 2025, 17:00
123456