Süni intellekt də insanlar kimi səhvlər edir: "ChatGPT"nin qərəzləri üzə çıxdı
Maraqlı 14 Aprel 2025, 18:00

637
"ChatGPT" son araşdırmalara görə, insan kimi qərar qəbul etmə səhvlərinə yol verir. Həddindən artıq özünə inam kimi qərəzlər nümayiş etdirir. Riyaziyyatda yaxşı olsa da, süni intellektin etibarlılığını şübhə altına alan mühakimə tələb edən qərarlar verməkdə çətinlik çəkir.
Citypost.az araşdırmanın təfərrüatlarını diqqətə çatdırır.
Süni intellektin insanlardan daha etibarlı qərarlar verəcəyi fikri yeni bir araşdırma ilə sarsılıb. OpenAI tərəfindən hazırlanmış ChatGPT ən qabaqcıl süni intellekt modellərindən biridir, lakin o, insanların tez-tez buraxdığı qərar qəbul etmə səhvlərini təkrarlayır.
INFORMS Manufacturing & Service Operations Management jurnalında dərc edilən araşdırma süni intellektin düşündüyümüzdən daha çox bizə bənzədiyini ortaya qoyur.
İnsana bənzər hezeyanlar nümayiş etdirir
Tədqiqatçılar ChatGPT-ni 18 fərqli bias testinə məruz qoydular və nəticələr təəccüblü idi. Model sınaqların təxminən yarısında həddən artıq özünə inam, qumarbazın səhvi və qeyri-müəyyənlikdən qaçma kimi insana xas idrak tələlərinə düşdü. Süni intellekt riyaziyyat və məntiq problemlərində qüsursuz çıxış etsə də, subyektiv mühakimə tələb edən qərarlar qarşısında büdrədi.
Məsələn, o, ehtiyatlı olmağı seçdi və daha riskli, lakin potensial olaraq daha sərfəli variantları götürməkdənsə, öz dəqiqliyini çox qiymətləndirdi. Yeni nəsil GPT-4 modeli, analitik cəhətdən daha yaxşı olsa da, bəzən mühakimə əsaslı tapşırıqlarda daha aydın qərəzlər göstərdi.
Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, süni intellekt də insan məlumatlarından öyrəndiyi üçün bu qərəzləri miras alır. Qərb Universitetindən Yang Chen deyir ki, “AI zehni qısa yollardan istifadə edərək insan kimi düşünür, Queen’s Universitetindən Anton Ovchinnikov isə əlavə edir: “Aydın suallarla yaxşı nəticə verir, lakin mühakimə zamanı insana bənzər səhvlər edir”. İş dünyasında işə qəbuldan kredit təsdiqinə qədər kritik qərarlar verən süni intellektdəki bu qüsurlar etibarlılıq müzakirələrini ön plana çıxarır.
Süni intellekt üçün də etik qaydalara ehtiyac varmı?
Tədqiqat göstərir ki, süni intellekt qərəzsiz qərar qəbul edən şəxs olmaqdan uzaqdır və insan qərəzlərini gücləndirmək riski daşıyır. Mütəxəssislər iddia edirlər ki, süni intellekt bir işçi kimi etik qaydalarla idarə edilməli və idarə olunmalıdır.
McMaster Universitetindən Meena Andiappan deyir: "Biz səhv düşüncəni avtomatlaşdırmaq əvəzinə təkmilləşdirməliyik". Süni intellektin təsiri artdıqca, müntəzəm audit və model inkişafı onun insan qüsurlarını təkrarlamaqdansa, həqiqətən faydalı alətə çevrilməsi üçün vacib görünür. Bu tapıntılar həm də AI qaydaları üzərində işləyən hökumətlər və müəssisələr üçün xəbərdarlıq rolunu oynayır.
Nəticədə, ChatGPT insana bənzər qərar qəbul etmə səhvləri və qərəzləri ilə sürprizlər edir. Riyaziyyatda yaxşı, lakin mühakimə qabiliyyəti zəif olan süni intellekt insan təfəkkürünü əks etdirir. Ekspertlər vurğulayırlar ki, biznes və dövlət idarəçiliyində istifadə olunan süni intellektə nəzarət edilməlidir.
Yeganə
Ən son xəbərləri bizim Facebook kanalımızda izləyin
Ən son xəbərləri bizim Instagram kanalımızda izləyin

Süni intellekt "chatbot"u Turinq testindən keçdi: Bəs indi nə olacaq?
ABŞ-da aparılan yeni bir araşdırma, süni intellektli chatbotun insana bənzər intellektə malik olduğunu göstərən kritik sınaqdan keçdiyini ortaya qoydu.CityPost.az xəbər verir ki, San Dieqo Kaliforniya Universitetindən iki tədqiqatçı tərəfindən aparılan və hələ də ekspert rəyi üçün təqdim edilməmiş araşdırmada dörd böyük dil modeli (LLM) Turing testinə məruz qalıb.Sınaq nəticəsində OpenAI tərəfindən hazırlanmış GPT-4.5 modeli iştirakçılar tərəfindən 70 faizdən yuxarı nisbətdə insanlardan fərqlənə bilməyib.Turing testi nədir?İngilis riyaziyyatçısı və kompüter alimi Alan Turinq tərəfindən 1950-ci ildə təklif edilən Turing testi, maşının insan kimi düşünüb-düşünmədiyini anlamaq məqsədi daşıyan təcrübə kimi tanınır.Testdə insan sorğu-sual edən biri insan, digəri isə süni intellekt olan iki həmsöhbətlə yazılı...
16 Aprel 2025, 15:39

Rəqəmsal yaddaşın gizli dəyəri: ciblərimizi və planetimizi təhdid edir
Şəkil və fayllarla dolu olan rəqəmsal buludlarımızın bilmədən təbiətə vurduğu zərərlər günü-gündən artır. Mütəxəssislərin fikrincə, ayrı-ayrı istifadəçilərin məlumat vərdişləri təkcə xərclər baxımından deyil, həm də ətraf mühit baxımından ciddi nəticələrə səbəb olur.CityPost.az xəbər verir ki, “Bulud yaddaşınız demək olar ki, doludur” xəbərdarlığı bir çox insan üçün kabusa çevrilib.Üstəlik, istifadəçilərin bundan xəbəri olmasa da, bu rəqəmsal yığılma həm enerji istehlakını artırır, həm də karbon emissiyalarını artırır.Fərqli platformaların üzvü olan istifadəçilər il ərzində təkcə saxlama xidmətlərinə yüzlərlə lirə xərcləyə bilərlər.İstifadəçilər bilmirlər: Məlumatların saxlanması da təbiəti tükəndirirLoughborough Universitetinin professoru Tom Jackson rəqəmsal məlumatların internetdə uzaq serverlərdə saxlanıldığını və bu mərkəzlərin böyük miqdarda enerji tələb...
16 Aprel 2025, 15:28

Qəhvənin insan orqanizminə təsirləri
Bir çox insan səhərlər, xüsusən də iş günləri qəhvə içir. Təəccüblü deyil ki, bu içki planetin müxtəlif yerlərində bu qədər sevilir. Çünki kofenin canlandırıcı təsiri var, xarakterik dad və zəngin ətrə malikdir. Maraqlıdır, gün ərzində neçə fincan kofe içmək olar?CityPost.az bu barədə xarici mediaya istiandən maraqlı məqamları diqqətə çatırır.İnsan orqanizminə təsiriİçkinin tərkibində antioksidantlar, yağlar, minerallar və üzvi turşular da daxil olmaqla bir çox müxtəlif birləşmələr var. Ancaq əsas bioloji aktiv maddə həm stimullaşdırıcı, həm də potensial olaraq həddindən artıq yükləyici təsir göstərən kofein hesab olunur.Maddələr mübadiləsi və enerjiKofein maddələr mübadiləsini sürətləndirir və yağların parçalanmasını təşviq edir, buna görə də tez-tez yağ...
15 Aprel 2025, 17:00

Mütəxəssislərdən XƏBƏRDARLIQ: Əsnəmək təhlükəlidir?
ABŞ Yuxu Təbabəti Akademiyasının yeni hesabatında tez-tez əsnəmə, gündüz diqqətsizlik və artan kofein istəyi kimi simptomların ciddi yuxu çatışmazlığının əlamətləri ola biləcəyi müəyyən edilib. Mütəxəssislərin fikrincə, bu vəziyyət həm fiziki təhlükəsizliyi təhdid edir, həm də uzunmüddətli sağlamlıq problemlərinə yol açır.CityPost.az xəbər verir ki, hesabatda fikirləri yer alan Yuxu Təbabəti Akademiyasının prezidenti və Mayo Klinikasının Yuxu Mütəxəssisi Dr. Johns Hopkins. Erik Olson var.Yeddi saatdan az yuxu ciddi risklər yaradırMütəxəssislər keyfiyyətli və fasiləsiz bir gecə yuxusunun müddətinin ən az 7-8 saat olması lazım olduğuna diqqət çəkirlər.Bu müddətdən az yatmaq; Diabet, depressiya, ürək və böyrək xəstəlikləri, yüksək qan təzyiqi, piylənmə və insult kimi xəstəlikləri...
15 Aprel 2025, 13:30

Yerin dərinliklərində sirli yeni həyat formaları kəşf edildi
Miçiqan Dövlət Universitetinin tədqiqatçıları Yer kürəsinin “kritik zonasında” həyat üçün həyati əhəmiyyət kəsb edən torpaq qatında əvvəllər məlum olmayan mikroblar ailəsini aşkar ediblər. Bu mikroorqanizmlərin suyun təmizlənməsi və ətraf mühitin davamlılığı baxımından yenilikçi potensiala malik olduğu bildirilir.Citypost.az xəbər verir ki, yerin “kritik zonası” ağacların zirvələrindən başlayaraq 200 metr dərinliyə qədər uzanan ekosistem təbəqəsini əhatə edir. Bu bölgə; O, torpağın əmələ gəlməsi, su dövranı və qidalanma dövrü kimi həyati prosesləri tənzimləyir və buna görə də qida istehsalı, suyun keyfiyyəti və ekosistemin sağlamlığı üçün əvəzolunmaz hesab olunur.Miçiqan Dövlət Universitetinin Mikrobiologiya professoru. James Tiedje-nin rəhbərlik etdiyi komanda bu dərin torpaq qatlarında “CSP1-3” adlı yeni...
14 Aprel 2025, 18:18

"WhatsApp"dan XƏBƏRDARLIQ: Bu şəkillərə diqqət yetirin
Dünyanın ən məşhur mesajlaşma proqramlarından biri olan "WhatsApp" istifadəçilərinə təsir edə biləcək ciddi təhlükəsizlik zəifliyinə qarşı təcili yeniləmə yayımlayıb. Citypost.az xəbər verir ki, şirkət kiber hakerlərin zərərli görüntü və ya fayl vasitəsilə istifadəçi cihazlarına uzaqdan daxil ola biləcəyini açıqlayıb."Meta" tərəfindən edilən açıqlamada sözügedən açığın yalnız "Windows"un masaüstü versiyasına təsir etdiyi bildirilib. "Spoofing" və ya saxta yönləndirmə adlanan bu təhlükəsizlik problemi "WhatsApp" vasitəsilə zərərli şəkildə hazırlanmış fayl və ya şəkil göndərməklə baş verə bilər.Bu boşluq istifadəçi şəkli göstərmək əvəzinə faylı açdıqda zərərli kodun icrasına səbəb ola bilər ki, bu da cihazın oğurlanmasına səbəb ola bilər."WhatsApp"dan təcili yeniləmə zəngi"Meta" hələ ki, hər hansı...
10 Aprel 2025, 14:14